Fróðskaparrit - 01.01.1989, Qupperneq 2

6
HIN HEILAGI LOGIN
So í sælum stundum
hendir lívsins undur,
blindir fáa megi
at lata eygu sundur,
liva ríkar løtur,
ið leingi minnast,
síggja allar gøtur
saman finnast.
Eg var av góðum grundum ikki við í ting-
stovuni annan jóladag 1888, og kortini havi
eg eina dýra kenslu av at hava verið har. Ur
hesi tíð lýsir ein glæma av upphavi, ein upp-
havsins glæma, ið eg kenni aftur frá mær
sjálvum, tí hon lýsti og strálaði eisini í mí-
num egnu ungdómsárum, ikki í sjálvari
tíðini, men í mær sjálvum, tá ið medvitanin
kemur undan kavi, og hin heilagi login og
lívsins undur búgva hugtakandi í tær. Tá ið
tú gongur kykur eftir at liva lívið, at skapa
og avrika nakað. Tað var vónarinnar tíð,
dreymanna tíð, frammanfyri lokkaðu teir
túsund møguleikarnir, ið fyltu teg við treysti
og skapanargleði.
Júst soleiðis, hugsaði eg mær, var hetta
tíðarskeiðið í søgu okkara, vónarinnar og
dreymanna tíð, tíðin við teimum túsund
møguleikunum. (Ein tíð, eg innast inni
øvundi teimum). Tað var tíðin, tá ið skapan-
argleðin sum ein upphavsins glæma tók at
lýsa á morgunhimmalinum. „At tað verður
eitt bál, um at hvør mannasál leggur sín
neista til hin sama eld“.
Hvussu hevur so gingist hesi hundrað árini
við hini tiltiknu endamálsgreinini? Er Før-
oya mál komið til ta æru, tey droymdu um?
Halda føroyingar nú saman, og eru vit nú
gingnir so nógv fram í øllum lutum, at vit
eru vorðin sjálvbjargin? Ja, hvussu hevur
gingist við teimum stóru dreymunum og
teimum ríku vónunum?
Vit kenna svarið. Tað gera tey, ið tá livdu,
av góðum grundum ikki, men høvdu vit
kunnað sett teimum hesar spurningarnar, og
høvdu tey kunnað svarað, so kann eg hugsa
mær, at tey høvdu víst seg ovfarin og ovur-
fegin, tí at tey vistu ikki - hin minniliga jóla-
dag - um tey vóru komin saman til eina
jarðarferð ella til ein uppreisnardag. Mong,
helst tey flestu, trúðu ikki, at málinum og
føroysku mentanini vóru lív lagað, og høvdu
givið seg til tols við, at okkara lagna fór at
verða Hetlands. Nøkur hildu, at tað gekk alt
ov seint og striltið: „Sova vilja allir enn, vilja
hava frið, sova konur, sova menn, unga fólk-
ið við“, sang ein persónur, ið hevði fingið sín
elddóp har.
Hann var ikki tann einasti, ið sang. Neistin
var tendraður og festi í. Fræið var sáað og
tók at spretta, ein planta kom undan, fleiri
og fleiri bløð festu seg á hana, einki kundi
steðga hesum vøkstri. Fram, frímansættin
unga. Fólk fingu málið fyri seg, tað, sum tey
næstan høvdu mist, tey fóru at syngja, ein
sangur legði seg aftur at einum øðrum, sang-
irnir komu út í bók, ein skaldsøga sá dagsins
ljós, eitt søgusavn, eitt yrkingasavn, ein
barnabók, runt umkring fór at grógva, seint
men seigan. „Tit skulu bróta risans høll,
tussan taka á hondum, fella niður liðið alt og
loysa menn úr bondum“, kvað sami persón-
ur. - „Ja, nú ber fram móti betri tíð, og
fríður gróður her sæst í líð“, sang ein, ið
rópti seg Gunnleyg.
Men tað var ikki bara innan fyri mentan-
arlívið, tað tók at kvaklast við og bragda, tí
sum við eitt avrátt tekin festi eisini í aðrar
samfelagstættir. Alt samfelagið tók at remb-