Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 11

IO
v e t u r i n n. Nú eru nærfelt allar af-
urSir íslensks landbúnaöar þess eðlis,
aS þær þola ekki geymslu, eöa
skemmast viö geymslu, svo aS ekki
er unt að geyma þær óskemdar frá
hausti til vors. Afleiöingin af þessu
er sú, aö alt búskaparlagiS'er bundiö
viö þaS, a ð s e m m i n s t s j e
framleitt aö vetrinum, ann-
að en það, sem eyöa má jafnóöum
á heimilinu. Þess vegná er n a u t-
griparækt allsendis ómöguleg
sem aöalatvinnuvegur, nema á ör-
fáum jöröum, sem geta selt vetrar-
mjólkina til neytslu i nálægu kaup-
túni. Þessi samgönguteppa tekur
venjulega yfir 7^2 — stundum 8 —
mánuöi ársins á Suðurlandsundir-
lendinu. í öörum helstu landbúnaö-
arhjeruöum landsins stendur hún yf-
irleitt ámóta lengi. Af þessari ástæðu
eru menn nauðbeygðir til að stunda
sauðfjárrækt sem aöalatvinnuveg,
jafnt í þeim sveitum, sem eru miklu
betur fallnar til nautgriparæktar, og
þetta getur ekki breytst fyr en sam-
göngutæki koma, sem leyfa burt-
flutning afuröa allan veturinn.
En ræktun landsins í framtíðinni —
sem er og á að vera aðaláhuga-
mál allra þeirra, sem landbúnaðinum
unna, er að miklu leyti undir því
komin, að mönnum geti verið kúa-
hald eins arðsamt og sauðfjáreign.
En kúahaldiö getur alls ekki orðið
eins arðsamt, ef ekki er mögulegt að
koma vetrarmjólkinni í fult verö.
Menn verða að hafa .hug til þess
aö gera sjer þetta ljóst, að n a u t-
griparækt sem sjálfstæð-
ur atvinnuvegur getur ó-
m ö g u 1 e g a þ r i f i s t í 1 a n d-
i n u m e ð þ e i m samgöngu-
t æ k j u m i n n a n 1 a n d s, s e m n ú
eru fyrir hendi — nema á
nokkrum jörðum umhverfis kaup-
túnin. Allar vonir um stórfelda
aukning kúahalds, og þar af
leiðandi aukningu í ræktun landsins,
eru fyrirfram dauðadæmdar, ef sam-
göngutækin ekki batna svo, að stöð-
ug og viss vetrarsala sje möguleg.
Vilji menn fá sannanir fyrir þessu,
þá vísa jeg i skýrslur rjómabúanna.
Þær sýna að menn fá, á Suðurlands-
undirlendinu, 37 kr. á ári úr rjóma-
búinu eftir hverja kú, og sjá allir,
að með slíkri afurðasölu er ómögu-
legt að stunda nautgriparækt sem að-
alatvinnuveg.
2. Horfellishættan. Um
hana hefur mikið verið ritað síðustu
árin, og af svo færum mönnum —
Guðmundi landlækni og Torfa í Ó-
lafsdal — aö þar er jeg ekki fær til
að bæta um. Hún vofir enn yfir á
hverju vori. Og ekki eru nema tvö
ráð h u g s a n 1 e g gegn henni. Ann-
að er fóðurforöabúr — hitt er járn-
brautir. Síst skal jeg lasta það, að
menn komi upp fóðurforðabúrum,
meðan samgöngutækin eru svo ófull-
komin sem nú er, en miklir gallar
fylgja þeim og hljóta ávalt að fylgja
þeim. Það þykir mannlegur breysk-
leiki að „syndga upp á náðina", en það
getur naumast breiskleiki talist, að
syndga — setja ógætilega á — þeg-
ar náðin — fóðurforðinn — er fyrir-
fram trygð syndaranum upp á á-
byrgð þings, stjórnar og landsjóðs.
Með öðrum orðum, fóðurforðabúr,
sem eru nægilega birg af fóðri, hljóta
að draga úr ábyrgðartilfinningu ein-
staklinganna, og stuðla jiar með að
því aö ónýta sinn eigin tilgang. Enda