Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 93

92
um tilteknum tíma væru alveg eins atS
víöáttu, fólksfjölda, einstaklingseign
og ónotuöum möguleikum. Svo eru
lagðar járnbrautir um annaö landið,
atvinnuvegirnir blómgast, eignir
manna vaxa. Þegar jjessar framfarir
hafa staðið í 40 ár, en kyrstaða verið
í hinu landinu, j)á er farið að tala um
að leggja líka járnbrautir j)ar. En nú
eru allir búnir að gleyma j)ví, að
einu sinni var ástandið eins í báðum
löndunum. Nú rís upp spekingur í
fátæka landinu, bendir á ríka landið
og segir: „Þ a r n a geta járnbraut-
irnar borið sig, af j)ví að fólkið er
svo ríkt, af j)ví að framleiðsla j)ar af
leiðandi er meiri, og j)ess vegna svo
mikið sem j)arf að flytja með braut-
unum. En h j e r 11 a erum við svo fá-
tækir, framleiðslan svo litil og höfum
svo lítið að flytja, að j)að getur aldrei
borgað sig fyrir o k k u r að leggja
járnbrautir. Við setjum okkur bara á
hausinn með j)ví.“ Iljer er einmitt
auðlegð sú, sem er bein afleiðing járn-
brautarlagninganna í framfaraland-
inu, brúkuð sem ástæða á m ó t i járn-
braularlagningum í kyrrstöðuland-
inu, j)ar sem skilyrðin að öðru leyti
voru hin sömu. Sjálf sönnunin fyrir
nytsemi brautanna notuð sem rök-
semd gegn j)eim.
Þetta sama gerir nú B. Kr. Af auð-
legð járnbrautarlandanna álylctar
hann, að ekki muni borga sig að
leggja járnbrautir hjer, án jæss að
rannsaka neitt að hve miklu leyti auð-
legð járnbrautarlandanna er brautum
j)eirra að j)akka, og að live rniklu
leyti mætti vænta sömu afleiðinga af
lagningu j)eirra lijer.
Það er alt önnur ályktun, sem jeg
hy&g verði rjettilega dregin af
hinum fróðlegu upplýsingum hans um
auðlegð fylkjanna í Vesturheimi. Þær
upplýsingar kveða niður eina aðal-
mótbáruna á móti Austurbrautinni.
Menn hafa hugsað sem svo — og
sumir talað eitthvað á j)á leið : Ef járn-
braut verður lögð frá Reykjavik aust-
ur í sýslur, j)á mun fólk úr öðrum
sveitum landsins flykkjast J)angað, til
stórtjóns fyrir önnur hjeruð. Og ef
ekki flykkist fólk utan að brautinni
— ja, j)á er jeg hræddur um að flutn-
ingarnir sjeu svo litlir, að hún get.i
ekki borið sig.
Þessi sama hugsun, að framleiðslan
i sveitunum geti ekki aukist nema
fólkinu fjölgi })ar, liggur einnig til
grundvallar fyrir öllum hinum vel
meintu en lítt viturlegu bollalegging-
um um f j ö 1 g u n b ý 1 a sem eitt-
hvert helsta ráðið til viðreisnar land-
búnaðinum.
En skýrslurnar vestan að sýna okk-
ur að ])essi hugsun er röng. Þær sýna,
að kring um Austurbrautina fyrir-
huguðu 1) ý r n ú }) e g a r eins margt
fólk tiltölulega (um 200 manns á
hvern km. brautar) eins og kringum
brautirnar vestan hafs. En j)etta fólk,
sem býr kringum brautarsvæðið, e r
0 f f á t æ k t. Að fjölga kúm, kind-
um, svínum og alifuglum, eftir j)ví
sem best hentar á hverjum stað, })að
er ætlunarverkið i sveitunum. Með
|>eirri fjölgun vex framleiðslan og
flutningsmagnið. Þessi hafa áhrif
brautanna orðið vestan hafs, og senni-
legast mundu j)au verða eins hjer.
Ljóst er mjer j)að, að hæpin væri
j)essi ályktun, ef hún hefði ekkert
annað við að styðjast en verkanir
járnbrauta í jafnfjarlægu og óliku
landi og Ameríka er. Skal jeg