Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 84

83
hverjum þeirra skyldi beita. En skoö-
un mín um þaS, hvaö fyrir liggi aö
gera í nútíðinni, hef jeg sett fram á
þá leiS, aS fyrst er aS gera skynsam-
lega byrjun — meS Austurbraut-
inni —. Og eina tillaga mín í
málinu er sú (sjá Ritsafn Lögrjettu
I. h. bl.s. 39—'40), aS framkvæmd sje
fulInaSarrannsókn sú um lagninguna,
sem alþingi hefur nú tvívegis synjaS
um fje til. Og þar viS hef jeg bætt
þessum orSum: „Ef hún (þ. e. rann-
sóknin) staSfestir þá niSurstöSu, aS
þessar brautir fáist fyrir 4 miljónir
kr., þá er jeg fyrir mitt leyti ekkert
hræddur viS aS byggja þær á lands-
sjóSskostnaS fyrir lánsfje, jafnskjótt
og lán fæst meS aSgengiIegum kjör-
um.“ Vilji B. Kr. skoSa þetta sem
tillögu um lántöku, þá má hann þaS,
en hann má ekki gleyma því, aS upp-
hæSin er 4 milj. kr. , og tillagan er
tveimur ákveSnum slcilyrSum bundin,
og hvorugt þeirra uppfylt enn í dag,
svo ef bera ætti mína eigin „tillögu"
undir atkvæSi mitt á þessari stundu,
þá hlyti jeg aS greiSa atkvæSi á
móti henni. En hann gerir sjer mót-
stöSuna talsvert auSveldari meS því
aS ganga fram hjá skilyrSunum, færa
upphæSina úr 4 milj. upp í 20 (og
jafnvel 30) milj. kr., og gera ráS fyrir
erfiSum lánskjörum. Er þaS „nauS
mikil“ aS þurfa aS eltast viS slíkar
rangfærslur.
III.
í ritgerS minni sýndi jeg fram á,
aS þó vjer hugsum til aS tengja sam-
an alla hina helstu landshluta meS
járnbrautum, þá þyrftum vjer ekki aS
koma upp lengri brautarspotta á
m a 11 n heldur en gerist í Canada,
Bandaríkjunum eSa Ástraliu. Leiddi
jeg rök aS þessu meS samanburSi á
fólksfjölda, stærS og brautarlengdum
þessara landa. Sú höfuSmótbára á
móti járnbrautarlagningum lijer, aS
landiS sje og muni verSa o f s t r j á 1-
bygt til þess, er þar meS niSur kveS-
in, og hefur hvorki B. Kr. nje aSrir
treyst sjer til aS andmæla þessu síSan.
Þó hefur B. Kr. í greinum sínum sett
fram tvær „leiSrjettingar", sem eiga
aS snerta þetta atriSi, er honum sjáan-
lega þykir leitt aS geta ekki hrakiS.
Fyrst hermir hann þaS, aS jeg telji
ekki flatarmál Canada rjett, er jeg
segi hana um 90 sinnum stærri en
ísland. En þaS fer þá ekki betur
fyrir honum en svo, aS sú stærS sem
hann telur er röng, en mín nákvæm-
lcga rjett, og getur hann gætt aS
þessu hvort sem hann vill í handbók
Hage’s (sem honum er tamt aS tina
íróSleiksmola úr), Statesmans Year-
book eSa Whitaker. Hin „leiSrjett-
ingin“ hans er spaugileg. Hann telur
þaS rangt af mjer aS telja óbygSir
meS b æ S i í Canada og á íslandi
viö samanburS á þjettbýli þeirra
landa, og leiSrjettir þetta meS því,
aS sleppa af stærS Canada — tel-
ur þaS óbygSir — en engu af stærS
íslands, rjett eins og hjer væru engar
óbygSir I! Sjálfur finnur hann þó
sýnilega til þess, aS „leiSrjettingar"
hans duga ekki til aS hrekja niSur-
stöSu mína, „því“, segir hann, „fjarri
fer því, aS hægt sje aS byggja hjer
á h ö f S a t ö 1 u n n i e i n n i“. Og
meginkafli svars hans gengur svo út
á aS sanna þaS, aS „höfSatalan“ okk-
ar liafi svo miklu minni þ ö r f fyrir
járnbrautir, og hafi svo lítiS til þess