Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 96

95
framför af vatnsveitingum. Aöal-
þáttur jaröræktarinnar er og hlýturaö
veröa túnræktin, af því aö hana má
stunda á öllum býlum. En þaö er
meira „móöins" í svipinn aö tala um
vatnsveiturnar en túnin.
Meöal þeirra höfuðskilyröa, sem
þurfa aö vera fyrir hendi til þess aö
áveitur í stórum stíl komist farsæl-
lega í framkvæmd, vil jeg nefna þrjú.
Hiö fyrsta er þaö, aö undirbúning-
ui sje gerður, tilhögun ákveöin og
framkvæmdum stjórnað af mönnum
með nægilegri verkfræðiþekkingu,
svo að treysta megi því, að ámóta
mikið vatn fáist eins og þurfa þykir.
Þegar fyrsta stóra áveitan okkar,
Miklavatnsmýrar-áveitan, var fram-
kvæmd, árið 1912, kom þaö brátt í
ljós, aö þessu skilyrði haföi ekki ver-
iö fullnægt. Undirbúningur haföi ver-
iö í molum og ósamanhangandi, og
hafði þar af leiöandi farist fyrir aö
athuga atriði, sem voru svo mikil-
væg, að alt verkiö varö gagnslaust
vegna þess aö þau uröu ekki tekin til
greina þegar tilhögun verksins var á-
kveöin. Mjer var þaö mál, og allar á-
veitur yfir höfuö, þá óviðkomandi,
en jeg sá eins og aðrir, aö svona mátti
ekki halda áfram. Jeg bauöst þá ó-
tilkvaddur til þess aö bæta umsjón
meö undirbúningi og framkvæmd á-
veitufyrirtækja og annara vatns-
virkja viö störf mín. Þessu boöi var
vel tekið af þingi og stjórn, og hef-
ur undirbúningur og umsjón síöan
verið í höndum mínum og þeirra
manna, sem til starfa eru skipaðir
meö mjer. Jeg hef því reynt að inna
af hendi mína skyldu gagnvart þess-
um framfarafyrirtækjum, og það
gefur mjer dálítinn rjett — sem jeg
ætla aö nota mjer — til þess að
krefjast þess af B. Kr., aö h a n 11
geri nú líka sína skyldu gagnvart
þeim.
Því að næsta höfuðskilyröið er
þaö, aö lánsfje til framkvæmdanna sje
fáanlegt greiölega og meö þolanleg-
um kjörum. Landsbankinn er stofn-
aöur og á að vera starfræktur bein-
línis og eingöngu til þess að efla
framfarir í landinu.Og þegar nú sjálf-
ur landsbankastjórinn nefnir vatns-
veiturnar f y r s t a f ö 11 u m þeim
framfarafyrirtækjum, sem liggi á að
koma í framkvæmd, þá vil jeg skora
á hann aö láta ekki aðstandendur
þessara framfarafyrirtækja þurfa
lengur að ganga betlandi meðal al-
þingismanna um þaö, að h e i m i 1 a
landsstjórninni aö lána til vatnsveit-
inga úr landssjóöi, e f meira borgist
inn í landssjóðinn heldur en hann
þarf til sinna eigin útgjalda. Ep
þennan betligang voru aðstandendur
Skeiðaáveitunnar fyrirhug-
uöu látnir ganga á síðasta alþingi,
áriö 1915, sem vott má sjá um í nú-
gildandi fjárlögum. Annar af aðal-
frömuðum þeirrar áveitu, sem er þó
góöur vinur bankastjórans, tjáöi mjer
þá, að hann teldi alveg v o n-
1 a u s t fyrir sig að fá lánsfje úr
I.andsbankanum til áveitunnar. B. Kr.
verður aö sjá þaö eins og aörir, aö
þ e 11 a má ekki halda s v o n a á-
fram. Þeir sem vilja ráðast í tryggi-
lega undirbúin áveitufyrirtæki, hvort
sem eru einstakir jarðeigendur eöa
fjelög jaröeigenda, veröa að eiga
g r e i ð a n og v í s a n aðgang aö
lánsfje í Landsbankanum. Samkvæmt
lilgangi sínum á hann ekki og má
hann ekki krefjast hærri vaxta af