Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 70

69
vetrar verið og 4 blíöviðrisvetrar. Á
18. öldinni voru góðu vetrarnir 30
og blíöu vetrarnir 5, en á þeirri 19.
góðir vetrar að eins 19 eða 20; blíð-
viðrisvetrar einir 3. Hjer er þá býsna
munur. En þetta ræður eigi aldamun
að veðráttufara nema að litlu leyti.
Bliðuvetrarnir voru: 1647, 49> 57> 93 >'
H31- 33> 47> 97> l8oo og 1829, 47
og 1880.
Það kalla jeg blíðviðrisvetra, þegar
jörð er stungu þýð nálega allan vet-
urinn og nálega aldrei kemur fjúk-
eða frostdagur. í slikum vetrum hef-
ur fyr á öldum (ekki á 19. öld) all-
ur búpeningur að mestu gengið úti
sjálfala.
Margir af þeim vetrum, sem jeg
góða nefni, 'voru ágætir, þótt rjett-
nefndir blíðviðrisvetrar væru þeir
eigi; fæstir voru þeir á 19. öldinni, en
flestir á þeirri 17. Sumir vetrarnir
eru að eins góðir frá jólum eða nýári,
en framan af lakari, í meðallagi eöa
stirðir. Hjer er þó ein undantekning
og það er veturinn 1624, hann var,
sem fyr segir, harður til jóla, en eft-
if það óvenju blíðviðrasamur; hann
kalla jeg góðan velur.
2. Ii a r ð i r 0 g þ u n g i r v e t r-
a r. Mjög harðir vetrar voru á 17.
öldinni 9. Það er 1601, 1605, 1633,
1648, 1669, 1688, 1695, 1697 og 1699.
Á 18 öldinni voru þeir færri, að eins
6, eða 1742, 1752, 1754, 1756, 1791
og 1792. Á 19. öldinni voru þeir 1801,
1802, 1807, 1822, 1859, 1866 og 1881
mjög vondir, en flestir miklu harðari
en hörðu vetrar 18. aldar. Mun eng-
inn hinna liörðu vetra á þessum þrem
öldum jafnast á við veturinn 1881,
því hann er alt í senn: óvenju frosta-,
snjóa-, hríðarbylja- og jarðbanna-
vetur, en slíkt eru fádæmi að fylgist
alt að, svo lengi sem þá, sama vetur.
Þá eru allþungir vetrar, harðir
meira og minna 3—4 mánuði, máske
bærilegir sumstaðar á landinu eða að-
eins stirðir, en að því skapi þyngri
annarstaðar, t. d. á norður- og austur-
landi. Þeir eru á 17. öldinni 14 eða
15, á 18. öld 14 og á 19. öld 13. Telst
mjer þeir vera viðlíka margir þungu
vetrarnir þessar þrjár aldir.
Flestir verða meðalvetrar á 19 öld,
en fæstir á hinni 17. Þá vetra, sem
hvorki má telja þunga eða nokkuð
harða og ekki heldur meðalvetra,
kalla jeg stirða. Sumstaðar á landinu
eru meðalvetrar þegar þeir annarstað-
ar eru stirðir eða jafnvel þungir. Það
kalla jeg stirða vetra, þegar veðrátt-
an er óstöðug, með frosta- og snjóa-
íhlaupum og allmiklum jarðbönnum
að öðru hvoru. Margir þess konar
vetrar voru fellisvetrar á 17. og 18 .öld
og kallaðir harðir. Það þurfti oft ekki
ærið þungan vetur til þess að kolfell-
ir yrði og veturinn væri mjög harður
kallaður, t. d. 1690. Sá vetur var góð-
ur fram í rniðjan desember, en eftir
það gerði frost allmikið og snjóa,
þar til í þriðju viku af góu. Vorið var
kalt með vanalegum hretum, þegar
hafís er við land. Þetta kalla jeg
þungan vetur og eigi meira. Vetur-
inn 1692 var hinn besti til miðþorra.
En síðan gerði frost mikil með spill-
ingarblotum og kaföldum, einkum
voru harðindi eystra og nyrðra. Góð-
ur bati kom eigi fyr en nokkru eftir
krossmessu. Syðra og vestra voru að
visu frost, en að öðru leyti betri tíð.
Þetta er nú einn af þeirn annáluðu,
hörðum vetrurn. Enginn mundi ann-
an eins fellisvetur og 1696, en sá fellir