Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 94

93
því taka eitt atriöi innlent henni til
stuSnings.
Kúabændur á Suöurlandi selja nú
árlega rjómabússmjör fyrir h. u. b.
37 — þrjátíu og sjö — krónur úr
hverri kú í rjómabúunum. Og svo
selja þeir ögn af vetrarsmjöri til
Reykjavíkur. HvaS þaö veröur mikiö
hjá þeim aö meöaltali á kú, veit jeg
ekki, en áreiöanlega nemur öll smjör-
salan ekki meiru en 50 kr. árlega á
kúna. Og ekkert annaö af mjólkuraf-
uröunum er seljanlegt meö núverandi
samgöngutækjum. Þaö borgar sig
alls ekki að fjölga kúnum fram
yfir þaö sem nú er, nema ef vetrar-
fóðrið fyrir einhver höpp fengist
nærri því ókeypis, og stafar þctta af
]jví, aö ekki er þörf fyrir meiri áfir
og undanrennu en nú falla til handa
heimafólkinu.
Ástandiö í þeim sveitum landsins,
sem eru best allra fallnar til mjólkur-
framleiöslu, er því í fám oröum
þetta:
Meö n úve r a n d i s a m g ö n g u-
t æ k j u m e r u s e 1 j a n 1 e g a r a f-
u r ö i r a f h v e r r i k ú 50 k r.
v i r ð i y f i r á r i ö, o g þ a ö
borgar sig alls ekki að
f j ö 1 g a k ú n u m.
Hvenær sem Austurbrautin verður
lögö, veröa seljanlegar afurðir úr
meðalkú 300 kr. viröi yfir áriö. Þessi
uppliæö er miðuð viö þaö, aö bændur
fái 14 aura fyrir lítra mjólkur og
mun mega treysta því, eftir því sem
nú borfist á. Nægur markaður verður
i Reykjavik fyrir alla þá mjólk, sem
unt er aö framleiöa á Suðurláglend-
inu, sem sje:
1) Til neytslu i bænum og öörum
fiskiverum viö Faxaflóa.
2) Til niöursuöu á fiski, sem get-
ur orðið stórkostlegur atvinnuvegur
viö Faxaflóa jafnskjótt og mjólkin
fæst, en er ómöguleg fyr.
3) Berist enn þá meira að, þá má
sjóða mjólkina niður í dósir, helst í
hverum austanfjalls, og senda hana til
Reykjavíkur til útflutnings.
Jeg fór í vor fram hjá stórri mjólk-
urniöursuðu í Noregi, og leitaði upp-
lýsinga um hvaö bændur þeir, sem
leggja mjólkina til, fá fyrir hana.
Þeir fá núna 18 aura fyrir lítrann.
Til Reykjavíkur flytjast nú ógrynnin
öll af útlendri mjólk, niðursoðinni.
Fyrsta verkun brautarinnar verö-
ur þvi sú, aö seljanlegar afuröir af
hverri kú s e x f a 1 d a s t í verði.
Og alveg óhætt að fjölga kúnum,
því aö bæði er markaðurinn ótak-
markaður, og búskapurinn v i s s, á-
valt unt aö ná í kraftfóöur eftir þörf-
um, sem hvorki er mögulegt nú, nje
heldur getur borgað sig.
Slægjur eru nógar til, eða geta orö-
ið til. Og jeg held að undir þ e s s-
u m kringumstæðum sje enginn efi á
að k ú n u m m u n d i f j ö 1 g a. Og
jeg er ekki í neinum vafa um þaö, að
sá fólksfjöldi, sem nú er i sveitunum,
kemst yfir þaö að hiröaognytka
fieiri skepnur en nú eru þar; ef
mjaltakonur vantar, þá má mjólka
meö vjelum. Getur verið að fjölga
þurfi kaupafólki um sláttinn, en þó
að eins meðan jarðræktin er að kom-
ast á það stig, aö mest alt ræktaöa
landið — tún og áveituengi — verði
unnið með vjelum.
Mjer sýnist það vera augljóst, að í
þessum sveitum m u n járnbraut hafa
í för meö sjer mikla a u k n i n g u á
f r a m 1 e i ð s 1 u n n i, en hún mun