Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 17

i6
íullnægt þessum umræddu þörfum,
eru járnbrautir. Það er aS segja
vagnar, knúSir áfram af vjelafli
(gufuvjelum, olíuvjelum eða raf-
magnsvjelum), eftir járnspori á veg-
inum. Slíkir vagnar geta rutt braut
sína sjálfir — jjeytt af henni snjón-
um — ef þeir eru útbúnir til þess. Þeir
komast því leibar sinnar á vetrum.
J árnbrautirnar ná þó ekki heim á
hvern bæ, eins og allir vita, heldur
eru lagSir a k v e g i r frá járnbraut-
arstöövunum um sveitirnar heim til
bæjanna. Og þegar talaö er um járn-
brautir sem samgöngutæki er ávalt
gengiö út frá því, að nauösynlegir
akvegir sjeu geröir frá brautarstööv-
um um bygðirnar.
Enginn þarf aö furöa sig á, j)ó
j)essi yröi niðurstaðan. Fyrir öllum
menningarlöndum heimsins hefur
legiö alveg sams konar verkefni síö-
ustu tvo mannsaldrana, eins og nú
liggur fyrir oss. Þau hafa jjurft aö
bæta úr viðskiftateppu og áburðar-
skorti ö 11, úr eldsneytisskorti á
stórum svæðum f 1 e s t, og úr hor-
fellishættu s u m—aö minsta kosti úr
horfellishættu fyrir mannfólkið. Og
öll hafa j)au tekiö sama úrræöiö—lagt
járnbrautir. Ef nokkurt annaö úrræöi
væri til, gætum vjer gengið aö j)ví
alveg vísu, aö eitthvert land heföi
notað þ a ð, en ekki járnbrautirnar.
En svo er ekki. Og úr því aö engir
aörir hafa fundiö neitt úrræöi annaö
en járnbrautir, hvernig gelum vjer
j)á búist viö aö finna þaö ?
Jeg vona nú aö sanngjarnir menn
vilji viöurkenna þaö, aö þ e 11 a
1 a n d J) a r f n a s t jarnbrauta.
Hvort vjer erum færir um aö full-
nægja J)eirri j)örf — j)að er annað
mál, og liggur nú næst fyrir aö at-
huga J)aö. Er J)á fyrst aö gera sjer
grein fyrir h v e m i k \ ö af járn-
brautum vjer þurfum aö fá.
H v a ö a j á r n b r a u t a J) a r f n-
ast landið?
Því verður aö svara J)annig, að
a ö a 1-brautirnar, sem landiö fyrst
og fremst þarfnast, eru tvær:
]. Braut frá Faxaflóa austur á Suð-
urláglendið og nokkuö austur eft-
ir J)ví.
2. Braut frá Faxaflóa noröur, um
Húnavatns-, Skagafjaröar- og
Eyjafjaröarsýslur, og helst eitt-
hvað noröur í Þingeyjarsýslu.
Þetta eru aöalbrautirnar, en svo
mun ])urfa nokkrar smáar álmur, en
yfirleitt er ekki eins mikil nauðsyn
á Jæirn og stofnbrautunum.
Um fyrri brautina hafa Jægar ver-
ið gerðar nokkrar rannsóknir, sem
kunnugt er. Járnbraut frá Reykjavík
um Þingvelli til Þjórsár aö meðtöld-
um hliðarálmum til Eyrarbakka og
til Hafnarfjaröar (frá Rvík) veröur
að lengd um 135 km. og kostar rúm-
ar 4 milj. kr. með því byggingarlagi,
sem ráögert hefur veriö.
Um hina brautina, Akureyrarbraut-
ina, er svo mætti nefna, hafa engar
rannsóknir verið geröar. Veröur ])ví
ekki vitað um lengd hennar, og J)ví
síöur um kostnaö við hana, nema eft-
ir alveg lauslegum ágiskunum.
Til hliösjónar viö þær ágiskanir
má nefna, aö J)jóövegurinn frá
Reykjavík til Akureyrar, talinn fram
fyrir Esju og inn fyrir Hvalfjörö, er
um 420 km., en þjóövegurinn frá
Borgarnesi til Akureyrar um 324 km
Meö J)vi aö gera ráö fyrir aö suöur-
endi brautarinnar sje í Borgarnesi,