Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 72

71
1807, 1866, 1882 og 1892. Þetta síð-
asta ár var grasbresturinn ajment
talinn yí—(4 minni en í góöum meö-
alárum. Svipaö þessu er grasbrestur
í verstu grasárum. Þó mun lakar hafa
veriö (ýkjurnar frá reiknaöar) 1695
— einkum í útkjálka-haröindasveit-
um. Taöan þar svo sallasmá sum-
staðar (af illa ræktuöum túnum
auðvitað) að eigi varð bundin.
Eigi eru hjer talin þau árin, sem
grasvöxtur hefur verið rýr í stöku
hjeruðum, heldur þau, sem graslítil
voru yfirleitt, að minsta kosti að mun
um meira en hálft landið. — Sæmileg
grasár eru stundum syðra þótt hið
ga.gnstæða sje nyrðra. Þetta kemur
einkum fyrir í miklum ísárum, þeg-
ar ísinn liggur fyrir Norðurlandi.
Eftir mikla frostavetra, verður gras-
vöxtur venjulega með minsta móti
um alt land, hvað sem hafís líður.
Besta grassumar var eftir mikla
frostaveturinn 1699. En þá var vor-
og sumarveðrátta ágæt um alt land.
5. V o t v i ð r a s u m r i n. Þau eru
býsna mörg votviðrasumrin á hverri
öld, einkum á Suður- og Vesturlandi.
Jeg tel það aðeins óþurkasumur, sem
valda allmiklum eöa miklum skemd-
um á heyjum yfirleitt, að minsta
kosti í freklega tveimur landsfjórð-
ungum sama sumar. Venjulegast er
allþurviðrasamt víöast á Norðurlandi,
þegar óþurkar eru vestra eða syðra.
Þegar óþurkar á Norðurlandi stafa
af hafisþoku og kuldabrælu eða
sudda, þá er venjulega þurt á Suður-
landi og um mest alt Vesturland.
Strandasýsla tilhcyrir Vesturlandi
landfræðislega, en Norðurlandi nálega
ávalt að því er veðráttu snertir. Veð-
urfar í Skaftafellssýslunum líkist að
jafnaði veðráttu Suöurlands. Þó ber
mjög út af þessu. — Oft eru óþurkar
um alt land meiri og minni að sumr-
inu, að vísu ekki alstaðar á sama
tíma. Það stafar frá hafísnum og
hvernig hann’ þá liggur við eða ná-
lægt landi. Mikil óþurkasumur voru
18 á 17. öld, 22 á 18. öld og 23
á 19. öld. Á Suður- og Vestur-
landi voru á öldinni fleiri óþurka-
sumur. — Eigi tel jeg þá óþurka,
sem eingöngu komu fyrir slátt, og
cigi heldur haustrigningarnar, sem
eru svo algengar á Suöur- og Vestur-
landi, að þau haustin eru miklu fleiri,
sem hrakviðra og vætusöm eru en
hin, sem þurviðrasöm eru til muna.
Þegar hafís er við land fram eftir
sumri, er venjulega þurt á Suður-
landi, en þá má vænta óþurka eftir
höfuðdagsstraumana, sem svo eru
hjer nefndir. Stundum skella óveðr-
in á um 10. september eða þar um.
Hafi miklar vætur verið að vorinu og
óþurkar mestallan sláttinn, en þurka-
samt nyrðra, má oftast vænta þur-
viðra eftir höfuðdag eða í september
fyrir leitir. Bestir eru þá austræning-
ar. Oftast koma óþurkasumur í röð
hvert á eftir öðru á Suður- og Vest-
urlandi tvö eða þrjú og jafnvel fjög-
ur. Mun þá oftast vera mikill ís í
vesturátt eigi langt frá landi.
6. Fellisvetrar. Þeir eru
raunalega margir fellisvetrarnir. Á
17. öldinni fjell peningur landsmanna
að mun 34 sinnum, stundum náði
fellirinn yfir alt land, en stundum ein-
slaka landsfjórðunga að mestu leyti.
Telja má þó víst, að fá hafi þau vor-
in verið, á 17. og 18. öld, að ekki
hrykki meira og minna upp af af
bústofni bænda, það veikbygðasta af