Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 91

90
vera í hinum grasauðgu lágsveitum
Suöurlandsundirlendis. Þar er afrjett-
ur svo lítill, aö sauöfje veröur ekki
fjölgaö aö neinum mun frá því sem
er. Og í heimalöndunum eru hvorki
nýtilegir vor- nje hausthagar fyrir
sauöfje. En meira en helmingur af
öllu flatarmáli sveitanna er prýöilega
fallinn til jökulvatnsáveitu. Engum
skynberandi manni getur dulist, aö
framtíöaratvinnuvegur þessara sveita
hlýtur aö verða nautgriparækt —
mjólkurframleiösla.. Máske meö
sauöfjár-, svína og alifuglarækt til
hjálpar á heimilunum, en aöalfram-
leiöslan hlýtur aö veröa mjólkin. Um
þessar sveitir er Austurbrautinni ætl-
að að liggja.
Berum þá saman flutningaþörf
mjólkurbóndans á Suðurlandi og ak-
uryrkjubóndans t. d. í Kanada. Mjólk-
urbóndinn þarf aö flytja t i 1 s í n um-
fram hinn: Talsvert af matvælum, alt
byggingarefni, víöa alt eldsneytið, og
svo kraftfóöriö handa kúnum— án
þess verður enginn kúabúskapur rek-
inn svo aö í neinu lagi sje, nema þar
sem fóöraö væri á tómri töðu, en þá
þarf að flytja heim tilbúinn áburð í
stað kraftfóðurs. Og frá sjer þarf
kúabóndinn að flytja: Mjólk á hverj-
um degi alt árið, sem nemur 2—3
smálestum yfir árið fyrir hverja kú.
Akurbóndanum er það lífsnauðsyn að
ná til markaðsins — járnbrautar-
stöðvarinnar — með kornið sitt um
tíma að haustinu. Kúabóndanum er
það lífsnauðsyn að ná til markaðar-
ins á hverjum einasta degi,
alt árið. Af þessum tveimur tegund-
um landbúnaöar, akuryrkju og
mjólkurframleiðslu, hefur hin síðar
nefnda
1. Miklu meiri þunga að flytja á
mann,
2. Miklu brýnni þörf fyrir samgöngu-
tæki, sem aldrei bregðast.
Að því er snertir A u s t u r b r a u t-
i n a, sem á að liggja um lágsveitir
Suöurlands og opna framleiðslu
þeirra sveita — mjólkinni — leið til
hins ótakmarkaöa sölustaöar sem eru
íiskiverin og útflutningshafnirnar við
Faxaflóa, þá felst mergurinn málsins
í þessum meginsetningum:
a. Þjettbýlið er það mikið, sanian-
borið viö brautarlengdina, að eins
margir menn (um 200) verða um
hvern kilómetra brautarinnar eins
og tíðkast í Kanada, Bandarikj-
unum og Ástralíu.
b. Atvinnuvegi sveitanna er þannig
háttaö, að flutningaþörfin á mann
er meiri aö þyngdinni til, en flutn-
ingaþörfin á mann á akuryrkju-
svæöum nefndra landa.
c. Af þessum tveim setningum leiðir
ó m ó t m æ 1 a n 1 e g a, að horf-
urnar íyrir því að þ e s s i b r a u t
borgi sig, eru b e t r i en alment
gerist um ámóta langar brautir,
er tengja saman akuryrkjusvæöi
og kauptún í akuryrkjulandi.
Og þar á ofan bætist:
d. Að fyrir hinn eölilega atvinnuveg
þessara sveita, mjólkurframleiösl-
una, er járnbrautin enn þá nauð-
synlegri en fyrir atvinnuveg akur-
yrkjusveitanna — hún er svo nauð-
synleg, að atvinnuvegurinn getur
alls ekki komist upp eða þrifist án
hennar. Þess vegna verður óbe i n i
hagurinn af brautinni 1 í k a meiri
hjer en í akuryrkjulandi.