Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 64

vcðráttu til, þótt kalt væri voriö. Nú
áttu menn að geta safnað heyjum, þar
eö fátt var á fóðrum. Þungur vetur
var.sá næsti, kallaöur „Frostaharð-
indavetur", en bærilegt sumar á eftir.
Næsti vetur (1628) var framan af
frostharður, en engin jarðbönn. Hann
mátti að eins stirður heita framan af.
Vorið og sumarið eftir fremur kulda-
samt og því grasbrestur víða. Næsti
vetur (1629) var góður, og vorið
sæmilegt en grasár tæplega i meðal-
lagi og slæm nýting á heyjum víða.
Á eftir kom ]>ungur snjóavetur, frem-
ur stuttur. Hann kölluðu menn „Jök-
ulvetur“ (1630). Svo var meðalvetur
1631 og engin vorharðindi. — Svona
voru þessi annáluðu 7 ár. — Eftir
Jökulveturinn gátu íslendingar flutt
út rúml. 53^2 þ ú s u n d pd. af tólg,
en nú geta menn eigi flutt út 30
]>ús. pd. — Þetta ár fluttu þeir líka út
1100 tunnur af saltkjöti. Og það ár,
])ótt haröindi væru, drukku íslending-
ar nálega 3 m i 1 j ó n i r p 0 11 a af
áfengum drykkjum, og fluttu út nál.
t í u ]> ú s. skippund af fiski, nálega
alt harðfiski.
Brjef lögrjettumanna hefur vilt
seinni tíðar menn. Eftir ]>eirra tíma
talshætti, er það rjett, sem lögrjettu-
menn segja, að harðindi væru í land-
inu, þótt tiltölulega fæstir liðu mikla
neyð. Þá var oft þau árin fiskilítið í
veiðistöðum og var ])ví tilfinnanleg-
ttr manneldisskortur hjá mörgum i
landinu, ])ví að fiskur var oft aðal-
fæða landsmanna. Þegar menn fyr á
öldum tala um harðindi, ])á eiga þeir
engu síður við manneldisskort en fóð-
urskört og harða veðráttu. Þessu má
ekki gleyma. Oft tala menn um harð-
indi „bæöi til lands og sjávar“. —
Sumarið 1692 var kallað gott, en því
er við bætt, að þó hafi eigi harðinda-
laust verið, því að skortur á mann-
eldi hafi víða verið.
4. P í n i n g u r o g f i m m á r a
h a r ð i n d i n. Fyrsti vetur 17. aldar
var harður og alment kallaður „Lurk-
ur“. Eigi kom hann á fyr en um miðj-
an desember, en batnaöi eigi að fullu
fyr en nokkru eftir sumarmál. Vorið
var hart og síðgróið og grasbrestur
]>að ár. Var ])vi síst að furða, þótt
])á yrði fellir, en minna er látiö af
honum en við rnætti búast.
Næsti vetur var fremur góður
fram undir sumarmál, en vorið kalt.
Margir hafa fyr og síðar haldið, að
þessi vetur hafi harður veriö. En
nafnið kemur af ])ví, að fyrra árs
harðindin píndu menn. Þar við bætt-
ist fiskleysi og vesöld af fæðuskorti
meðal fátæklinga. Næsti vetur var
rjett í meðallagi, sumstaðar stirður,
en vorhart: Harðindin lijeldust á-
fram, fiskskortur meðal manna. Einn-
ig var veturinn 1604 rjettkallaður
meðalvetur að veðráttu til. En samt
var hann kallaður „Eymdarvetur" og
árið „Eymdarár“. Hjer kemur sama
fram. Eymd manna sökum einhliða
cg litillar fæðu. Af þessu kviknaöi
hin illræmda , blóðsótt, fylgifiskur
harðinda eða manneldisskorts. Marg-
ir dóu þá, þótt eigi væri beinlinis úr
hungri. Næsti vetur, sá síðasti i
þessum harðindakafla, sem talinn
hefur verið einhver sá versti í sögum,
var harður (1605). Þá rak líka hafís
nálega að öllu landi. „Fjell þann vetur
allur útigangspeningur, sem ekki
hafði hey og hús.“
Mikill liluti búpenings var settur á
„guð og gaddinn“ og honum víða