Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 36

35
ligg-ja svo langt frá bænum, a$ bygg-
ingarlóðaverSiS getur alls engin áhrif
liaft á þær, en þær geta allar notaS
marka'Sinn í Reykjavik; fjarlægöin
frá bænum er 12—13 km. í þessum
jörðum telst mjer að hvert hundrað
kosti nú 775 kr. að meðaltali, eða h.
u. b. 4 sinnum meira en annarsstað-
ar á landinu. Þó hefur laxveiöi verið
tekin undan öllum þeim jörðunum, er
liggja að veiðiám, en hennar hefur
náttúrlega verið gætt þegar hundr-
aðatalið var ákveSið. Mjólkurfram-
leiðsla er aðalatvinnuvegur allra þess-
ara jaröa, en aS eins ein þeirra mundi
vera talin annarsstaSar á landinu vel
fallin til nautgripahalds — þar er
kýrgæft flæSiengjahey —, og í henni
er líka hvert hdr. talsvert á annaS
þús. kr. virSi. Á engri þessara jarSa
hafa veriS gerðar stórfeldar húsa-
bætur, sem hleypt hafi verSinu upp,
og ekki heldur neinar framúrskarandi
jaröabætur fram til þess tíma, er jeg
hef miSaS verSiS viS (sumstaSar miS-
aS viS síSasta söluverS alt aS 7 ára
gamalt). ÞaS er landiS sjálft, mest-
alt óræktaS, sem hefur hækkaS svona
í verði.
Á SuSurláglendinu vestan Fúla-
lækjar eru nú um 15700 jarSarhundr-
uS.Til þess aS borga allan kostnaS viS
járnbraut frá Reykjavík austur aS
Þjórsá og til Eyrarbakka og Hafnar-
fjarSar þarf hvert jarSarhundraS aS
hækka í verSi um eitthvaS 250 kr.
Jeg held aS margt ólíklegra hafi skeS.
A svæSinu eru um 237200 hektarar
af ræktanlegu landi, og þarf þá liver
þeirra aS hækka í verSi um nál. 17
krónur.
Jeg ætla ekki aS orSlengja um
þetta; verShækkun landsins getur
orSiS meiri eSa minni en menn ímynda
sjer, og hún getur útheimt lengri eSa
skemri tíma, en undir öllum kringum-
stæSum er þar ein öflug lyftistöng,
sem unt er aS nota til þess aS ljetta
undir járnbrautarlagningarnar.
2. Fossarnir. í sambandi viS
verShækkun landsins liggur nærri aS
minnast á fossana. LandssjóSur á
mikiS af þeim, en ekki held jeg aS
neinn maSur sje fróSur um tölu
þeirra eSa legu þeirra allra, og þá
þaSan af síSur um hestafla tölu
þeirra; mjer vitanlega skiftir sjer
enginn af þessari eign landssjóSs,
fremur en væri hún alveg einskis-
virSi. Enda eru fossarnir líka lítils-
virSi, meSan þeir falla ónotaSir, og
enginn möguleiki til aS nota þá vegna
skorts á flutningstækjum. En ef hugs-
aS er um járnbrautarlagningar fyrir
alvöru, er ekki ómögulegt aS unt
væri aS nota eitthvaS af því verS-
mæti, sem fossarnir fá ef teknir- eru
til notkunar, til þess aS greiSa fyrir
járnbrautarlagningum. Og jafnvel þó
ekki tækist aS fá á þennan hátt fje
eSa framlög til járnbrautarlagninga í
byrjun, geta menn þó gengiS aS því
vísu, aS járnbrautarlagningar eru eitt
af fyrstu skilyrSunum til þess, aS
fossarnir verSi teknir til notkunar,
svo aS einnig á þessu sviSi munu
brautirnar leiSa í ljós v.erSmæti, sem
rjett er aS telja tekjumegin þegar
gerSur er upp reikningurinn um þaS,
hvort járnbrautarlagningar borgi sig
eSa ekki.
3. Þ e g n s k y 1 d u v i n n a. Hana
má vel nefna i þessu sambandi. Hug-
myndin um hana er nú orSin svo
gömul, og svo mikiS hefur veriS um
hana rætt og ritaS, aS þaS virSist
3*