Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 39

38
getuauki kemur fram í svo mörgum
myndum og á svo mörgum sviðum,
að of langt yröi á að minnast. Til
þess þó að ganga ekki alveg fram hjá
svo mikilsverðu atriði, set jeg hjer
eitt reikningsdæmi því viðvíkjandi.
Það er svona:
Við hugsum okkur, í i. lagi að
fólksfjölgunin í landinu haldi áfram
með sama hraða eins og 20 árin næstu
á undan síðasta manntali, 1890 til
1910, en þá var hún 0,91 af hdr. ár-
lega, og i 2. lagi að landsjóðstekjur
af hverjum landsmanna verði 25 kr.
árlega, eða ámóta eins og 1913. Svo
viljum við reikna út hve mörg ár það
muni taka að fá 20 milj. kr. í land-
sjóð frá fólks-f j ö 1 g u n i n n i einni
saman. Byrjum þá á því, að árið
1913 er álitið að hjer hafi verið um
87,400 manns, og leggjum þá tölu til
grundvallar. Næsta ár eru komnir um
800 manns í viðbót, og tekjuaukinn
það ár 25 x 800 þ. e. 20,000 kr. Ann-
að árið bætast enn við 800 menn, og
tekjuaukinn af allri fjölguninni er nú
25 x 1600 þ. e. 40,000 kr. Þannig má
reikna áfram, ár eftir ár, og verður
niðurstaðan þannig: Fólks- fjölgun Árl. tekjuauki Kr.
Eftir 5 ár 4,000 100,000
— 10 - 8,300 207,500
— 15 - 12,700 3i7»5oo
— 20 - 17,300 432,500
— 25 - 22,100 552,5oo
— 30 - 27,200 680,000
— 35 - 32,600 815,000
— 40 - 38,100 952,500
Hjer hef jeg að eins tekið 5. hvert
ár, en ef tekin eru öll árin, og tekju-
aukarnir allir lagðir saman, finnum
vjer, að eftir 42 ár eru komnar full-
ar 20 milj. kr., fólkið þá orðið 40
þús. fleira en 1913, og tekjuaukinn
á hverju ári af þessari fólksfjölgun
1 milj. kr., miðað við 25 kr. tekjur
á mann.
Þetta var aðeins eitt dæmi. Ef ein-
hver spyr mig hvort jeg haldi að
tekjur landssjóðs muni vaxa svona i
raun og veru, þá svara jeg þar til, að
hvað fólksfjölgunina snertir, er ekki
gert ráð fyrir neinu ósennilegu, þeg-
ar athugað er að á tímabilinu 1890
til 1910, sem miðað var við, fluttust
um 200 manns árlega af landi burt.
Ef nægar ráðstafanir væru gerðar til
þess að landsmenn gætu fengið at-
vinnu í landinu, mætti ætla að burt-
flutningar minkuðu nokkuð, og yrði
þá fólksfjölgunin líklega heldur
meiri. En hvað hitt aðalatriðiö
snertir, hvort landsjóöur muni halda
áfram að hafa 25 kr. tekjur á mann,
þá svara jeg því, að allar líkur eru
til að tekjurnar á mann fari hækk-
andi, og er því ekki talinn í dæminu
nema nokkur hluti þess tekjuauka,
sem stafar af fólksfjölguninni.
Jeg ætla engu að halda fram um
það að sinni, hvort mikið eða lítið
skuli treysta á þetta afl framþró-
unarinnar, eða vaxandi getu þjóð-
arinnar, til járnlirautarlagninga. En
næst ætla jeg að víkja að þvi úrræð-
inu, sem jeg tel mikilsverðast og
vænlegast til þess að koma járn-
brautarlagningum um landið i fram-
kvæmd innan hæfilega langs tima
og án of mikillar áhættu.