Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Blaðsíða 71

7o
slafaöi mest af því hve sumariö áöur
var graslítiö og ill nýting á heyjum.
Sá vetur er mjög annálaöur. En hann
var einkum framan af hretviðrasam-
ur og í mesta lagi má hann kallast
þungur. Hin viröulegu þingvitni 1696
útmála veturinn þannig: „Þau harö-
indi og óáran hafa á næstliðnum vetri
upp á falliö, sem ekki vitast dæmi til
innan næstu 100 ára eða lengur(H),
einkanlega með stórfeldum missi
sauðfjárins og hestanna" og svo
frv.
3. H a f í s i n n o g vork'uld-
i n n. Sagt er frá hafís meira og
minna við land 36 sinnum á 17. öld-
inni. En óefað er þetta vantalið. Veðr-
áttufarið bendir á það meðal annars.
Oft getur hafís legið nærri landi og
haft stór-ill áhrif á veðráttuna, þótt
hann sjáist ekki. Síðan tíðar skipa-
ferðir kornust á kringum landið og
fiskiveiðar tiðkuðust á þilskipum,
vita menn meira um hafís en áður
lijer við land. Svo virðist, sem mikill
hafis hafi komið að landi 20 sinnum
á þeirri öld. Þar af 6 sinnum komist
að miklu leytu kringum alt land
(t6o5, 15, 39, 83, 94 og 95). Það eru
eigi ávalt hörðustu vetrarnir, þegar
rnestur er hafísinn; hann er líka mest-
ur á vorin og eru þá venjulega vor-
kuldar og vorhretin mest.
Getið er um hafís 44 sinnum á 18.
öldinni, og virðist hafa verið mikill
við landið 21 sinni. Iiann komst 5
sinnum kringum mest alt land (1745,
66, 84, 87 og 91). Á 19. öldinni hefur
hann komið að landi, svo teljandi sje,
55 sinn., þar af 22 sinn. mjög mikill.
Oftar hefur verið dálítill ishroði á
hrakningi, um stuttan tíma, eigi langt
frá landi. Og 5 sinnum held jeg hann
hafi komist að miklu leyti kringum
land (1801, 1807, 35, 66 og 82), en
þaö er frá Látraröst noröur og austur
og suður um land stundum til Grinda-
víkur eða þá að Reykjanesröst. Ilann
komst talsvert inn á Breiða- og
Faxaflóa yfir rastirnar 1695. En slíkt
eru ódæmi, og óvíst að svo hafi verið
nema þá lítið.
Kuldavorin hafa verið 45 á 17. öld-
inni, en aftur á móti bara þá 14 blíð-
viðris vor. Hin mega teljast í meðal-
lagi. Sum þessi vor voru mjög hörð
með vetrar veöráttu fram eftir, t. d
1601, 33, 48, 74 og 96.
Á 18. öldinni eru kuldavorin 51, en
blíðviðrisvorin 20.Mjög hörðvoru þau
1714, 22, 28, 52, 54 og 56. Á 19. öld-
inni tel jeg kuldavorin 53, eða tveim-
ur færri en hafísárin. Góðu og blíðu
vorin hafa verið 19. Hörðustu voru:
1807, 11, 17, 22, 27, 55, 59, 66, 69, 82
og 92. — Stundum eru allgóð vor
þótt hafís sje við land, en sjaldgæfara
cr það. Góð eru stundum vorin á suð-
urlandi, þótt köld sjeu þau nyrðra,
en mjög hörðu og illviðrasömu
vorin ná venjulega meira eða minna
yfir alt land, en hörðust eru
þau á Austur- og Norðurlandi. Sú
mun reyndin, að svo telst til að á ís-
landi sje annaðhvert vor kalt, og ná-
lega fjórða hvert ár mikill is við
landið.
4. Graslitlu og grasgóðu
s u m r i n. Graslítil sumur yfirleitt
voru 22 á 17. öldinni. En 19 voru
þau grasgóð. Á 18. öldinni var gras-
vöxtur litill 24 sinnum en góðu gras-
árin voru 18. Á 19. öldinni tel jeg
graslitlu sumrin 22 og góð grasár
16. Frábær voru þau 1846 og 7. Gras-
minstu árin á 19. öldinni voru 1802,