Vísir - 17.06.1944, Side 127

Vísir - 17.06.1944, Side 127
VÍSIR — ÞJÓÐHÁTÍÐARBLAÐ 127 Oeir G. Zoegpa: Þróun vegakeríisins 1874—1944. Fyrir skömmu kom liér út bók, þar sem lýst var betur en áður liefir verið gert, ferðalög- um eins og þau tíðkuðust hér á landi til skamms tíma, baráttu landpóstanna okkar á síðustu öld við vegleysur og óbrúaðar ár, oft við liina örðugustu að- slöðu vegna óblíðrar veðráttu. Slík voru öll ferðalög hér á landi fram undir síðuslu aldamót eða jafnvel lengur. Þegar eftir 1874 vaknaði nokkur áhugi fyrir bættum veg- um, en af eðlilegum ástæðum voru framfarirnar smástígar. Fyrsta fjárveiting, á fjárliags- tímabilinu 1876—77, var 15 þús. kr. og fram til ársins 1893 hafði vei'ið varið samtals rúmlega 420 þús. kr. til vegabóta eða rúmlega 23 þús. kr. að meðal- tali á ári. Ilöfðu fram til þessa verið í gildi ýms lög um vegi og er þau elzlu áð finna í Jónsbók frá 1281 og voru reyndar í gildi ó- breytt til 1861. Allt fram til 1893 var að telja má eingöngu um reiðfæra vegi að ræða. Árið 1893 eru fyrst sett vegalög, sem gera ráð fyrir að sérstakir ak- vegir verði lagðir, voru þeir íiefndir flutningabrautir, og skyldi liggja frá aðalhöfnunum inn í sveitirnar. Aftur á móti Hvítárbrú í Borgar- lirði. gera þau lög ekki beint ráð fyrir, að aðalpóstvegirnir milli lands- fjórðunga verði gerðir akfærir. Var þá jafnframt ætlast til að skip skyldn halda uppi flutn- ingum umhverfis landið til að- alhafnanna. Jafnframt var skip- aður fyrsti landsverkfræðingur- inn, Sig. Thoroddsen. Fjárveitingar hækkuðu nú og urðu að meðaltali næstu 10 árin um 107 þús. kr. á ári. Var þá í fyrsta sinn skipulögð bygging akvega og má telja, að með lög- um þessum, sem tóku gildi 1894, hafi vegamálastofnunin hafið starf sitt, og er hún þannig réttra 50 ára á þessu ári. Heldur voru þó framfarirnar ■ ■ Sf L I ' ' ' hægfara á næsta áratug og fjár- veitingar að meðaltali 149 þús. kr. á ári. Árið 1907 voru enn sett ný vegalög. Samkvæmt þeim var lengd þjóðvega 1620 km. og flutningahrauta 397 km. Talið er að 1913 hafi 417 km. samtals vcrið akfærir vegir og voru það, að langmestu leyti, flutninga- brautirnar. Næstu árin, til 1918, hækka nokkuð fjárveitingar lil vega- mála og eru að meðaltali á ári um 233 þús. kr. Eru akfærir vegir þá orðnir 507 km. að lengd og eru flestir á Suð-Vestur- landi. Er lengsti kaflinn frá Reykjavík austur í Hvolhrepp, 1|f ' .. \A- ' ' ".......' rúmlega 100 km. að lengd. Aðrir kaflar eru mjög dreifðir og lítt í samliengi. Með hyggingu Ölfusárbrúar- innar 1890 má telja, að brúar- gerðir liefjist liér, en áður höfðu að vísu verið gerðar nokkrar timburbrýr. A árunum fram til 1918, að þvi meðtöldu, höfðu verið gerðar þessar brýr: 1890—1905 6 hengibrýr. 1897—1918 12 fastar járn- brýr. 1907—1918 47 steinstevptar brýr. Samfara lausn sjálfstæðis- málsins 1918, færðist v einnig nýtt fjör í samgöngumálin, á- hugi og fjárhagsleg aðstaða til aukinna framkvæmda batnaði mjög. Jafnfrámt hófst bílaöldin og þörf bættra vega sem undir- staða annarra framfara og betri lífsskilyrða, sérstaklega í sveit- um landsins, varð augljós. Fjái- veitingar hækkuðu og akvega- kerfið færðist út. A árunum 1919—1930 voru fjárveitingar að meðaltali um 945 þús. kr. á ári og 1931—1939 um 1,83 millj. kr. Samkvæmt all nákvæmri skýrslu um vegakerfið 1937 var það sem liér greinir: Lengd þjóðvega samtals 4481 km. Hér af vegir venjulega bíl- færir allt árið, að mestu upp- hlaðnir, en einnig nokkrir ruddir kaflar, samtals 1278 km. eða 28,6%. Sumarbílfærir vegir eru yfir- leitt lélegri, 2045 km. eða 45% Vegir aðeins reiðfærir 1158 km. eða 26.0%. Lengd sýsluvega samtals 2331 km., hér af akfærir kaflar 1155 km. ý Vcgakerfið á Islandi 1918 og 1944. Efra merkið táknar vegina 1918, en - ^ neðra merkið vegina 1944.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Vísir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.