Morgunblaðið - 26.03.1988, Blaðsíða 84

84
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. MARZ 1988
4
Úr bás Almenna bókafélagsins og Iceland Review. Frá vinstri: Sofía Wendler og Ingi-
björg Sigurðardóttir.
Snom á norska vfsu. „Bókafjársjóður handa öllum fjölskyldum sem eiga sér rætur
og vini í Skandinavíu,“ segir f auglýsingunni nm þessa risavöxnu Heimskringluútgáfu.
Bóka-
sýningin
*
i
Frankfurt
II
■ýnJngarinnar
Wolfgang Butt og aðstoðarstúlka hans í bás Butt-útgáfunnar f Frank-
furt.
SMÁÞJÓÐIR Á
STÓRSÝIMINGU
Geta þær átt erindi sem erfiði?
Það virðist ekki há okkur íslendingum dagsdaglega að við erum fá
og smá, en þegar við rekumst utan í stóra heiminn þá fer vart hjá því að
í einni hugsýn flökri smæðin og fæðin að okkur. En þá er líka ágætt
að vera á stað eins og á bókamessunni í Frankfurt. Þar erum við
nefnilega ekki einir um stúfstilfínninguna. Stóru bræður okkar á Norð-
urlöndum eru þar alveg jafn miklir útskæklar... og líka fyrrum
heimsveldi eins og Spánn. Allir, sem ekki eru Þjóðverjar, Englending-
ar eða Bandaríkjamenn eru nokkum veginn jafn utanveltu. Nokkum
veginn ... kannski er það um of gróf einföldun að stilla þessum lönd-
um upp sem hinum stóm á þessari samkomu en fjarri lagi er það ekki.
Það leynir sér ekki að hér eru dönsk forlög á ferðinni og margir
létu ekki bjóða sér það tvisvar að ganga milli rekkanna.
Hér á eftir verður hugað að
möguleikum eða ómöguleikum
smáþjóða, hvemig þeim getur
vegnað og íslenzkum bókum innan
um tæplega 400 þús. titla.
Á meðal norrænna
bræðraþjóða
Miðað við fólks^ölda og þrengslin
hjá þeim stóru, var rólegt yfírbragð
í norrænu básunum, sem lágu ágæt-
lega við allri umferð samt sem áður.
Við vorum þar engar homrekur eins
og Kínvetjar og aðrar Asíuþjóðir,
sem þrátt fyrir allt sitt landflæmi
máttu þola að vera settir afsíðis í
þessu þjóðasafni. Og innst inni af
Norðurlandabásunum var einn
íslenzkur bás með útsýni til Asíubás-
anna. Sá bás var á vegum Almenna
bókafélagsins og Iceland Review, var
á homi og uppi á honum trónaði
íslenzkur 17. júní fáni og sást víða
að. Þar bar mest á bókum með lands-
laginu okkar, rétt eins og ítalir
skarta mest listaverkum sínum. Þessi
tvö fyrirtæki hafa verið saman með
bás á annan áratug, ein íslenzkra
útgáfufyrirtækja.
Stóru, norrænu forlögin voru
þama hvert með sinn bás og þá
myndarlega, forlög eins og sænska
Bonniers, norski og danski Gyldend-
al. Minni forlög með minni bása. Sum
forlög slá sér saman um bása. Nokk-
ur dönsk forlög höfðu farið þá leiðina
og gerðu það á eftirtektarverðan og
eftirminnilegan hátt. Fengu gott
hom og höfðu útbúið sér vistaverur
á danska, huggulega vísu. Þeir eru
líka heppnir að fánalitir þeirra skulu
vera jafti augnvekjandi og þeir em.
Auðvelt að láta taka eftir sér í rauðu
og hvítu. En fánalitir eða ekki, það
verður ekki af þeim skafíð að þeir
eru einstaklega lagnir við að gleðja
augað. „Danir eru nú alltaf Danir,"
sagði einn ágætur spænskur útgef-
andi, þegar danski glæsibásinn barst
í tal. í þessum bási voru fulltrúar
danska bókaútgefendasambandsins.
Af útgefendum þar má nefna Politik-
ens Forlag og Rhodos-útgáfuna, sem
hefur meðal annars gefíð út Frosk-
manninn eftir Guð.berg Bergsson.
Á þessum slóðum virtist vera mest
umferð innlendra manna, mest af
norrænu fólki þama á ferðinni þó
ekki væri það einhlítt að sjálfsögðu.
Það er nokkuð misjafnt hvursu upp-
litsdjarfír nágrannar okkar eru þegar
kemur að því að halda eigin bókum
að öðrum þjóðum. Eins og eðlilegt
er, er helzt og mest þýtt innan Norð-
urlandanna, en það er fleirum en
okkur sem hefur gengið treglega
með landvinninga utan þeirra. Verð-
launahöfundur Norðurlandaráðs í. ár,
Herbjerg Wassmo er gefínn út af
norska Gyldendal. Á siðasta degi
sýningarinnar hafði útgáfurétturinn
að bókinni Huset með den blinde
glasveranden verið seldur til tíu
landa, til fslands, Finnlands, Dan-
merkur og Sviþjóðar auðvitað, en líka
til V-Þýzkalands, Póllands, Spánar,
Bandaríkjanna og Hollands og hún
var þegar komin út í Frakklandi. En
Gyldendal norski var ekki aðeins lag-
inn að selja þennan nýja verðlauna-
höfund. Knut Faldbakken, sem hefur
verið þýddur á (slenzku, var iíka hjá
þessu forlagi. Eina bók eftir hann
hafði forlagið selt í Danmörku,
Svíþjóð, Finnlandi, Frakklandi, V-
Þýzkalandi og Hollandi og aðra í
Danmörku, Sviþjóð, Hollandi, V-
Þýzkalandi, Búlgaríu, Rússlandi,
Júgóslavíu og Tékkóslóvakíu. Eng-
land og Bandaríkin em einkar erfíð
viðureignar.
Þessi myndarlega frammistaða
norska Gyldendals var með því betra
sem sást á þessum slóðum. Norður-
landaþjóðimar virðast vera ötulli að
kaupa en selja þama. Svo em ein-
staka aðrir. Norsku útgefendur
sjoppubókarinnar um ísfólkið vom
auðvitað ekkert að liggja á því að
þessar bækur hafa selst í 3V2 milljón
eintaka, en reyndar mest innan Norð-
urlandanna. Og ekki má gleyma
Tuma-bókunum. Það er ekki aðeins
að allir undir Qórtán ára aldri hér
séu aldir upp undir handleiðslu
Tuma, sem leikur við kisu, bakar,
fer út og fleira gott. Tumi skaut upp
kollinum hér og þar í Frankfurt,
smiðaði þar til dæmis hús og bakaði
kökur upp á spænsku.
0
Island og íslenzkar
bækur — meira en
landslagsmyndir
Eins og áður er nefnt var þama
aðeins einn íslenzkur bás, en hins
vegar áttu flestar íslenzkar bóka-
útgáfur fulltrúa þama, sumar
marga. Þeir em þama einkum í
kauphugleiðingum, renna haukfrán-
um sjónum yfír rekkana i leit að
gimilegum bókum til að þýða, eða
hitta viðskiptaaðila og líta í kringum
sig hjá þeim.
Kaupsamböndin geta líka
nýtzt til að selja bækur og útgáfu-
réttur selzt ekki endilega á sýning-
unni, heldur getur salan orðið í
kjölfar hennar. Þama, eins og víðar,
veltur mikið á persónulegum sam-
böndum. En íslenzkar bækur stungu
þaraa upp kollinum.
Norðmenn hafa löngum reynt að
eigna sér Snorra Sturluson og gerðu
það hikstalaust þaraa. Buðu upp á
fima ósmekklega og groddalega,
enska útgáfu á verkum hans, mynd-
skreytta og fullkomlega ólæsilega,
enda vísast ekki hugsuð til lestrar
heldur sem skrautmunur á banda-
rísku og bóklausu heimili af norræn-
um uppruna. Þó við afsölum okkur
Snorra ekki fúslega, þá var lítil eftir-
sjón ( að leyfa Norðmönnum að eiga
þessa útgáfu. Snorri er samt sem
áður okkar og við förum betur með
hann en þetta, lesum hann meira að
segja stundum.
I þýzku deildinni var meira af ís-
landi. Meðal ferðabóka gat að líta
bók um ísland, hugsuð handa þeim
sem hyggjast leggja leið sina hingað.
En þama var líka undurfalleg
myndabók frá íslandi, með lesmáli
völdu úr fomritunum, sem Hubert
Seelow hefur séð um. Iceland Revi-
ew-útgáfan keypti réttinn að þessari
bók hér, hyggjast gefa hana út með
enskum texta. Hún kemur á markað
seinni hluta vetrar en þeirri þýzku
hefur þegar verið dreift hér. Ljós-
myndimar eru uppistaðan í bókinni,
textamir aðeins með þeim. Ljós-
myndarinn Hans Siwik hefur lagt
gjörva hönd á margt, því við hliðina
á Islandsbókinni gat að lita aðra bók
eftir hann, æsifallegar myndir frá
kjötkveðjuhátíðinni i Feneyjum og
viðtöl við þátttakendur.
Kleinheinrich Verlag er lítil þýzk
bókaútgáfa sem gefur einkum út
kveðskap. Á sýningunni nú var kynnt
undurfalleg útgáfa af Tímanum
og vatninu eftir Stein Steinarr, Die
Zeit und das Wasser í þýðingu Ma-
ritu Bergsson. Öðm megin er (slenzki
-