Skírnir - 01.01.1873, Side 17

ALMENN TÍÐINDI.
17
morSa, meían bardaginn er Jreyttur vi8 verkeigendur, ganga
verkmenn í fjelög og stofna aSstoðarsjóði, því fæstir af verkmönn-
um eiga einskildings vir8i sjálfir til a8 halda me8 uppi skrúfunum.
í slíka aSstoSarsjóði hefur safnazt fur8umiki8 fje, einkum á Eng-
landi, og meb þeirra styrlc tekst skrúfurum optast a8 þrauka vi8,
þanga8 til verkeigendur ver8a a8 láta undan. En nú eru verk-
eigendur teknir til a8 gera samtök á móti sín á milli og stofna
a8sto3arsjó8i handa þeim, sem fyrir skrúfunum ver8a. Vi3 því
er hætt vi3 a8 verkmenn fái ckki sta8izt. Er þá ekki anna8
fyrir hendi fyrir þá, en a8 fara í handalögmál vi8 mótstöSumenn
sína, e8a fara úr landi og leita sjer hælis í öSrum heimsálfum,
þar sem þeim bjóSast betri kostir. En hvorugur sá kostur er
verkeigendum hollur, og er því ekki ólíklegt a8 þeir sjái sig um
hönd á8ur svo fer. þess má geta, a8 mörg eru dæmi þess, a3
verkmenn húa til skrúfur a8 nau8synjalausu, er þeim virSist hús-
hændur sínir hafa svo mikinn ar8 af vinnunni, a8 þeir sjeu vel í
haldnir, þótt kaupi8 sje hækka8. Ekki ver3ur heldur boriS á
móti því, a8 víba er nenningarleysi, svalli og óspilunarsemi um
a8 kenna eymdarhag verkmanna, en ekki hinu, a8 kaupib sje ekki
nógu mikiS, ef vel væri á haldiS.
þessar skrúfur, sem hjer er sagt frá, voru stofnaSar af borga-
lý8 e8a námaverkmönnum. í borgum eru flestallar verksmibjur,
og þar hefur því hingaS til veriS a3alból skrúfnanna. En árib
sem lei8 kom upp sú nýlunda, ab sveitafólk fór a8 búa til
skrúfur. Reyndar hefur engum komi8 þa8 á óvart, meb því
a8 lengi hefur bólab á megnri óánægju me8al landvinnumanna
me8 kjör sín. Orsökin til þess, a8 hún hefur ekki komib fram í
þessari mynd á8ur, er mestmegnis sú, ab til sveita er óhægra
a3 koma vib samtökum en í bæjum. þar á móti hefur óánægjan
lýst sjer á tvennan hátt annan. Verkmenn úr sveitum hafa flykkzt
liópum saman úr landi og til Vesturheims eba annara landa, þar
sem betra fæst kaup. í annan sta8 hafa þeir streymt mjög til
bæjanna og tekiS sjer bústab þar. Ári8 sem leiS var straumur-
inn til Vesturheims svo mikill, einkum úr þýzkalandi og frá Bret-
landi mikla og írlandi, a8 fariS er ab taka í mál a3 reyna til a8
Skírnir 1873. 2