Fjölnir - 02.01.1835, Blaðsíða 17

113
mi er það ekki síður kuimugt, að jörðin veltist með
ærnum hraða frá vestri til austurs, og að J>að er
sú hræríng sem ræður umskiptum dags og nætur.
Heraf má ráða, að mest muni vera kastið á miðbiki
jarðarinnar, og mínka eptir tiltölu suður og norður
frá miðjarðarlínunni á alla vegu, þángað til J)að
verður að þverra með öllu í hjólgaddsendum jarð-
arinnar. Enn það er eðli sniíníngsins, að serhvur
hluti hjóls eða hnattar, sem snúið er, leítast við að
fjiika beínt útí bláinn eptir sinni stiertilínu *), og
það því fremur, sem hann er fjarlægari hjólgadd-
inum, og að vísu fyki hann burt, ef gagnstæð öbl,
sterkari enn kastablið, heldu honmn ekki aptur.
Hefði nú jörðin, eínsog áður er sagt, eínhvurntíma
verið bráðin, og Jtaráofan snúist, gat ekki hjá jm
farið, að linattarlögunin haggaðist, og jörðin tæki
að Jnútna um miðjuna, afjtví partarnir leítuðu á
burt, og hófust þar mest, sem kastið var ákafast.
Með aðstoð reíkníngslistarinnar voru menn búnir
að finna fyrir laungu, hvaða lögun jörðin hefði
orðið að liljóta, eptir jieím ástæðum sem nii eru
nefndar. Og hvað segir nú reýnslan til alls þessa?
Valla hefir skynsemin í annað sinn öðlast fegri vitn-
isburð, hvað hennar dómar seu óbrigðulir, þegar
*) Snertilína (lineatangens á lat., Tangent á d.) heítir hvur
sú lína, sem stendur Jiverbeínt á enda eínhvurs geísla í hríng
eía hnetti, og snertir hún aSenís eínn púnkt í hríngnum.
f>a8 abl sem hrindir sérhvurjum parti burt eptir féssari línu,
|>egar snúib er, htóir kastabl (Centrifugal-Kraft, Tan-
gential-Kraft).
s