Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1971, Page 119

þrír atgeirar
119
hvergi komið við mold eða gróður, heldur legið í urð, svo að um þá
hefur blásið, þá sjaldan þeir hafa verið ofan snjóa.
3
Þó að vopn af þessu tagi séu hartnær óþekkt í íslenzkum minja-
söfnum, var þegar í stað augljóst, að hér var um að ræða atgeira
eða „hellebarda“, svo að notað sé það útlenda heiti, sem slík vopn
hafa í einni eða annarri mynd eftir tungum. í lýsingum þeim, sem
hér fara á eftir, verða vopnin því hiklaust kölluð atgeirar, þótt ekki
verði fyrr en aftar í þessari grein vikið að slíkum vopnum almennt,
bæði hér á landi og erlendis. Skal nú atgeirunum þremur lýst hverj-
um fyrir sig og einnig reynt að skipa þeim í flokk eftir gerð og þá
um leið tímasetja þá. Verða þeir hér nefndir A, B og C.
A. (4. mynd). Þetta er atgeirinn, sem neðstur var í urðinni, sbr.
skýrslu Hjartar Tryggvasonar hér á undan. Hann er sér um gerð
(ítalskur atgeir, sbr. síðar), þar sem hinir tveir eru af sömu megin-
gerð (þýzJcir atgeirar, sbr. síðar), og má hann heita vígalegastur
þeirra. Lengd atgeirshöfuðsins er 50,8 sm, en það er nú nokkuð bog-
ið - virðist hafa orðið fyrir þungum höggum, að líkindum af stórum
steinum í urðinni, þar sem atgeirarnir fundust - og lengdin yrði
ívið meiri, ef úr væri rétt. Falurinn er 11,5 sm langur upp að blaði,
40-45 mm í þvermál neðst, í stórum dráttum ferkantaður þar, en þó
eru hornin mjög ávöl, og eftir því sem upp dregur frá opi falsins,
verður hann jafnt og þétt nær því að vera sívalur. Falurinn er opinn
upp úr á annarri hliðinni, og sér þar í 9,2 sm langan bút af skaftinu.
Allra neðst ganga tveir geirnaglar sitt á hvað gegnum fal og skaft,
en á skaftendanum, sem sést koma upp um falinn, er ferkantað mjög
reglulegt gat eftir annan nagla, og far eftir spöng þvert yfir.
Upp frá falnum gengur atgeirsblaðið með bakka og egg, þannig
að bakkinn, sem er yfirleitt um 6 mm á þykkt, er í beinu framhaldi
af útlínu falsins, en eggjarmegin verður aftur á móti 3,5 sm langt
hak, sem myndar gleitt horn við falinn. Fram af bakkanum er 19
sm langur fleinn, sem neðst er flatur eins og atgeirsblaðið, en er
síðan sleginn ferstrendur fram í odd. Aftur úr sem næst miðjum
bakkanum er sleginn 4 sm langur broddur eða gaddur, sterklegur og
hvass. Breidd atgeirsblaðsins er 7,5 sm neðst, en síðan slær það sér
út upp eftir eggjarmegin og er efst orðið 10 sm, þar sem fleinninn
greinist frá bakkamegin, en um það bil sveigir eggin mjög mikið út,