Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Page 2

2
í\>rv. Thoroddsen
börnunum, þangað til hún giftist í annað sinn. Seinni mað-
urinn var lítilsigldur og framkvæmdarlaus, og varð konan
ein að sjá fyrir heimilinu, en jafnframt óx barnahrúgan á
hverju ári. Æska Vambérys var ekkert annað en eintóm
vonlaus barátta við hungur, kulda og klæðleysi, og læ
stundum við, að öll fjölskyldan króknaði út af í harðrjetti.
Ofan á þetta bættist, að Vambéry var í barnæsku heilsu-
tæpur og fekk mein í fótinn, svo hann varð mörg ár að-
staulast við hækjur; fótveikin batnaði þó síðar, en haltur
var hann alla æfi. Snemma vaknaði hjá drengnum óþrjót-
andi lestrarfýsn, svo hann las hverja bók, er hann náði í;
frábær tungumálagáfa lýsti sjer einnig hjá honum þegar á
barnsaldri. Hjá Gyðingafólkinu þar í grend var allur and-
legur áhugi bundinn við trúarbrögðin og hugsunarháttur
allur blandinii forneskju, hjátrú og ofstæki. Stóð því til,
að hinn gáfaði drengur yrði Gyðinga klerkur, og 9 ára
gamall kunni hann betur hebresku en nokkur annar þar í
nánd, og gat þulið upp úr sjer heilar bækur í gamla testa-
mentinu á frummálinu; auk þess talaði hann jöfnum hönd-
um ungörsku, þýzku og slóvakisku, en þær tungur voru
alment talaðar þar í nágrenninu; einnig kunni hann eðli-
lega mállýzkur Gyðinga og Zigeuna; það er flökkuþjóð,
sem mjög var á stjái í þeim bygðarlögum. Vambéry varð
að hafa ofan af fyrir sjer með því, að vera vikadrengur
og kenna öðrum Gyðinga-krökkum hebresku, bursta föt
og skó o. s. frv.; fyrir þetta fekk hann oftast engin önn-
ur laun en ljelegt viðurværi og slæman aðbúnað, stundum
högg og slög og atyrði, ef hann, þrátt fyrir fötlunina, var
ekki nógu fljótur í snúningum.
Allur hugur Vambérys var á því, að geta komist í
latínuskóla til þess að leita sjer meiri menta, og loks
tókst honum að vinna sjer inn rúmar 15 kr., og hjelt
svo á stað með þær til St. Georg við Pressburg; þar
var undirbúnings-latínuskóli, er munkar stýrðu; gat Vam-