Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Page 28

28
Porv. Thoroddsen
Síðan hefur Samarkand oft verið unnin af ýmsum ræn-
ingja- og villiþjóðum, og fór bænum stöðugt aftur og
fjell því nær allur í rústir; nú er Samarkand að fara
fram undir stjórn Rússa; þar er allmikil verzlun og 50—
60 þúsund íbúar. í Samarkand hitti Vambéry emírinn af
Buchara, sem var nýkominn heim úr herferð gegn öðru
smáríki (Kokand) þar í nánd. Ljet konungur kalla Vam-
béry fyrir sig, því honum hafði verið tjáð, að Vambéry
væri grunsamlegur, en konungur þessi og faðir hans
höfðu látið taka marga útlendinga af lífi, sem komið
höfðu í ríkið, og þar á meðal tvo sendimenn sjálfrar
Englands stjórnar. Emírinn þóttist mjög lærður í trúfræð-
um og reyndi Vambéry sjálfur, en Vambéry stóðst próf-
ið ágætlega, svo konungur efaðist ekki um, að hann væri
sanntrúaður klerkur frá Konstantinópel, ljet hann blessa
sig og gaf honum heiðursklæði. Konungur undraðist það
mjög, að Vambéry haltur skyldi geta ferðast til helgi-
staða víða um heim, en Vambéry svaraði: »Fyrirgefið,
herra; því skyldi eg eigi geta það, Timur forfaðir yðar,
friður sje með honum, hafði sama galla og lagði þó und-
ir sig allan heiminn.« Konungi þótti það vel svarað, en
Vambéry vissi, að emírinn þóttist eiga ætt sína að rekja
til Tamerlan’s, þó engin hæfa væri fyrir því, en konung-
um þykir vanalega skjallið gott. í Samarkand varð Vam-
béry að skilja við förumunkana fjelaga sína, því hjeðafi
Indlands og fleiri lönd, vann sigur á sjálfum Tyrkjasoldáni, hinum fræga
Bajazet Ilderim, í bardaganum við Angora 1402, tók hann til fanga og
setti hann í járnbúr. Tamerlan eyddi fjölda bæja, og mörg hjeruð, sem
hann fór um, komust í órækt og urðu að flagi; hann hafði sjerstaklega
ánægju af því, að byggja háa turna úr hauskúpum þeirra manna, er hann
Ijet taka af lífi, og oft ljet hann drepa hvert mannsbarn í fjölmennum
borgum. Timur var annars talinn gáfaður maður og hafði ýmsa kosti.
Hans er getið í hinni gömlu íslensku vísu: »Timur eða Tamerlan | tók
þar við, er Djengiskan | hætti að berja heiðin lönd, | hjeldu honum eng-
in bönd, | ólmaðist hann sem andskotinn um Asíus>trönd.«