Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Síða 40

40
Finnur Jónsson
tímabili, sem nefnt var. Kemur það mætavel heim við
sögu íslands. Hvenær er líklegast, að dönsk kvæði hafi
borist til íslands? Er ekki líklegast, að það hafi gerst
einmitt eftir að ísland komst í samband við Danmörku,
eða um 1400 og þar á eftir? f*á fóru danskir höfðíngjar
og herramenn að koma til íslands, líka danskir biskupar,
og með þeim »sveinar« þeirra. Þessa er oft getið í ann-
á!um. Það eru efalaust einmitt þessir menn, er hafa flutt
hin dönsku þjóðkvæði til Islands, dansað sína dansa þar,
og kveðið þessi kvæði sín við dansinn.
Kvæðin íslensku eru þá þýðíngar, en hvernig eru
þær? Jeg hjelt í öndverðu, að þau væru þýðíngar ein-
stakra manna, er aldrei hefðu náð alþýðuhylli og lítt
verið notuð við skemtanir. En nánari rannsókn hefur
sýnt, að þetta er rángt, og að kvæðin hafa verið súngin
og notuð af alþýðu manna.1) Eftir því sem mjer skilst
best, hafa Íslendíngar heyrt og numið dönsku kvæðin og
þýtt þau á sitt mál á þann hátt, sem þau bera með sjer,
en þó svo, að íslenskur hugsunarháttur, íslenskt líf og ís-
Ein sönnun fyrir þessu, og ekki af lakari endanum, er sú, að
sömu vísurnar (vísuorðin) eiu oft notaðar í fleiri kvæðum en einu, þar sem
um líkt efni, atriði eða frásögn var að ræða. Slíkt hefði ekki átt sjer
stað, ef þessi kvæði hefðu ekki verið alþýðueign og alþýðutilbúníngur.
Pannig kemur þessi vísa io sinnum fyrir:
N. N. sté á hvítan hest,
allra manna (kvenna) reið hann (hún) mest.
Þessi 9 sinnnm:
Hægra fæti í höllina sté,
>sittu heill, faðir, hvað viltu mér?«
í^essi 4 sinnum;
N. N. kastar kodda blá,
(N. N.) sittu þar á.
Þessi sömuleiðis:
Lágu þau svó langa nátt,
skröfuðu margt, en sungu fátt
osfrv.