Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Side 46

46
Finnur Jónsson
sjá má af Elenarkv., t. d. í 7. erindi (gangvara grá; Setti
. . . Söðulinn). En Elenarkv. sýnir líka, hvað lítið er af
stuðlum als og als, í sumum öðrum kvæðum er meira af
þeim. Eins er þetta í 4 vísuorða erindunum. Og ekki
eru hendíngarnar reglulegri. I dönsku frumkvæðunum er
það nóg, að raddstafirnir sjeu þeir sömu (aðalhendítig) eða
ekki (skothendíng); samhljóðarnir hafa enga þýðíngu; al-
veg eins er þetta í ísl. kvæðunum; sjá t. d. Elenarkv. 1
(hátt : lá), 4 (kann : fram), 12 (leið : meir). Par sem eng-
ar hendíngar eru, eru víst afbakanir fyrir hendi.
Eitt af því, sem er einkennilegast við þessi kvæði,
er viðkvæðið (stefið). Petta viðkvæði ljek nokkuð
laust við, svo að í handritunum eru oft mörg viðkvæði
við sama kvæðið; en upphaflega var það án efa reglan,
að viðkvæðið var valið (samið) í samræmi við efni kvæð-
isins, og skyldi það sýna aðalhugsunina, meginstrenginn,
í kvæðinu; þau eru því margvíslegs efnis.
í Óláfi liljurós hljóðar viðkvæðið svo:
villir hann, stillir hann,
blíðan lagði byrinn undan björgunum framm;
í Hildibrandskv.:
á mína trú,
og enn er hún jómfrú;
systir Hildibrands var sökuð um hið gagnstæða; í Stafró-
arkv.:
vel kunna þeir rúnir;
í kvæði af Pjetri og Ásbirni:
meðan byrrinn blæs austan fyrir Danmörk,
og eiga þau öll vel við efnið.
Hjer eru tvenns konar viðkvæði: eins eða tveggja
vísuorða. Eins vísuorðs viðkvæði er sett síðast í hverju
erindi; en þegar vísuorðin eru 2, eru þau greind, og hið
fyrra sett á eftir 1. vísuorði og hið síðara á eftir hinu
öðru, eins og sjest af Elenarkv. (og eins er í Óláfi lilju-