Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Side 87

»Að marka tóttir til garða«
»7
þeim eiginleika, aö koma góðu skipulagi á alt það, sem
hann vann að, hvort sem það laut að landsstjórn eða
kristni og kirkjuskipun, kaupstaðagerð eða hirðstjórn.
Hann var hinn mesti skipunar- eða skipulagsfrömuður,
»organisator«, í Noregi á allri 11. öldinni og þótt um
miklu lengri tíma sje leitað. Vjer íslendingar eigum ekk-
ert orð, er svarar til »organisator«, og unnið hefur hefð
í málinu; sýnir það, að vjer höfum enn sem komið er
lítið hugsað um að »organisera«, og að oss hefur verið
eitthvað annað betur gefið. —
Pað er fróðlegt að fara um lönd á vorum tímum og
sjá, hvernig bæir og borgir eru bygðar, sumar skipulega
með beinum götum og breiðum, sumar óskipulega með
mjóum götum og krókóttum. Pað er eins og megi lesa
út úr byggingarlaginu, hve mikil fyrirhyggja hefur verið
höfð, þá er þær hafa verið gerðar, og hvort þar hefur
verið markað fyrir tóttum og götum, áður en húsin voru
reist, eða ekki.
í engu landi í Norðurálfunni munu bæir vera jafn
skipulega bygðir sem á F i n n 1 a n d i. Pað má heita, að
þeir sjeu allir með beinum götum. Til sýnis eru hjer
prentaðir uppdrættir af fjórum bæjum þar í landi. Bæir
þessir eru Björneborg, Tavastehús, Borgá og
K e x h o 1 m . Uppdrættir þeir, sem hjer er farið eftir, eru
gefnir út 1897.
BjÖPneborg’ stendur að sunnanverðu við Kúmoelf,
rúma mílu frá Botneska flóanum (Helsingjabotni), þar
sem áin tekur að kvíslast, áður en hún fellur út í flóann.
Landið er marflatt, að eins ein hæð við ána, ráðstofu-
hæðin. Göturnar eru breiðar og beinar, en hvítu fer
hyrningarnir á myndinni milli gatnanna eru óbygð hús-'
stæði. í bænum eru torg og almenningar handa bæjar-
búum. Par er skemtigarður, sem kallaður er Jóhannes-
lundur, og er þar tvisvar á viku leikið á hljóðfæri á