Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Side 98

98
Frá Róm á dögum keisaranna
fjeð verið 1866666 sestertia. Auk þess gaf Plinius öðr-
um bæjum, vinum sínum og vandamönnum þeirra stór-
fje. Sýnir þetta bæði hve Plinius var velmegandi og
örlátur. Að vísu var það tíska meðal rómverskra höfð-
ingja á þeim tímum, að gefa stórfje, einkum fæðingar-
bæjum; segja svo fróðir menn, að eigi sjeu dæmi til
jafnmikils örlætis eða slíks höfðingsskapar síðar á
tímum.
Plinius var fæddur árið (61 eða) 62 e. Kr. í Comum
(nú Cómó), sem stendur við suðurenda Cómóvatns, rjett
fyrir sunnan Alpafjöllin, en góðan kipp fyrir norðan
Milanó. Hann var af höfðingjaættum í báðar ættir.
Móðurbróðir hans var Cajus Plinius Secundus,
hinn eldri, mesti merkismaður og fræðimaður. Hann
notaði hverja stund til ritstarfa, og ritaði meðal annars
mikil sögurit, bæði um sögu Rómverja á dögum fyrstu
keisaranna og ófrið þeirra við Germani, en þau eru
fyrir löngu týnd. Aftur á móti er enn til eftir hann
náttúrusaga (Historia naturalis), mikið rit í
37 bókum. Plinius hefur þar safnað saman í eina heild
þekkingu manna á þeim tímum í náttúrufræði og landa-
fræði, og hefur rit þetta mikla þýðingu fyrir menningar-
söguna.
Plinius hinn yngri misti föður sinn ungur að aldrh
Móðurbróðir hans tók hann þá að sjer, veitti honum hið-
besta uppeldi og arfleiddi hann. En er hann var á 18.
ári, varð hann fyrir þeirri sorg að missa móðurbróður
sinn í eldgosi Vesúvs 24. ágúst árið 79 e. Kr. Plinius.
eldri var þá foringi fyrir flotadeild Rómverja í Misenum,.
norðanvert við Neapels flóa, og frændi hans hjá honum.
Pegar Vesúv tók að gjósa, fór Plinius eldri á herskip-
um til þess að hjálpa mönnum og til að rannsaka eld-
gosið. Hann hafði þá séx um fimtugt, var feitlaginn og
farinn að bila til heilsu; en hann hætti sjer þá svo mjög,