Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Page 116

Finnur Jónsson
116
sætt (eitur), mætt (gull), mjúk (mær), ljettfærri (örnum)
osfrv.
Hver sem les ljóð Bjarna og tekur eftir þessum orð-
um og notkun þeirra, mun komast að raun um og sjá,
hve fagurlega og heppilega þeim er komið fyrir. Pau
eru ekki málskrúð tómt, enn síður hreinir hortittir (það
er óhætt að segja aldrei). Pau lýsa einmitt hlutunum
einsog skáldið sjer þá, og taka fram það, sem hann
sjer og finnur á því og því augnabliki. fau fæðast sem
leiftur og bregða leifturljósi yfir sál og hugsan skálds-
ins; þau eru einsog leiftrin frá Logafjöllum í eddu-
kvæðinu.
Aðeins um einstöku af þessum orðum má segja, að
þau sjeu ekki v e 1 heppileg, t. d. rósfögur (um sólina).
I þremur fyrstu vísuorðunum af Eldgamla Isafold hefur
skáldið þessi 3 lýsíngarorð: eldgamla, ástkæra, fríð (um
ísland í fjallkonu-mynd). Bau segia alt, sem Bjarna var
mest hugleikið að segja; hann elskaði fornöld landsins
og kappa og konur hennar — það er víst þetta, sem
hann helst á við, en ekki hinn jarðfræðislegi aldur ís-
lands —, hann elskaði fegurð landsins, og hvorttveggja
gerir honum það svo ástkært.
Svona mætti lengi halda áfram, en hjer skal nú stað-
ar numið. Jeg hef hjer í stuttu máli viljað benda á það,
sem mjer þykir einkennilegt í máli Bjarna. Ef það er
borið saman við mál annara skálda um og fyrstu áratug-
ina eftir 1800, mega menn finna hinn geysimikla mun á
honum og þeim. Hann er frumherji máls vors á fyrstu
tugum 19. aldarinnar. Hann er morgunroðinn eins að
þessu leyti sem að sjálfu efninu og meðferð þess. Hanti
býr í haginn þeim Jónasi og fjelögum hans. Beir halda
því áfram og fullkomna það, sem hann byrjaði svo fag-
urlega og snjalt.
Pað mun ef til vill sumum hinum svokölluðu fagur-