Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1991, Page 53

BROT ÚR BARNAPRÉDIKUNUM
53
1562 sem milliliðar. Uppskrift eftir prentaðri bók væri fjarri því að
vera einstakt fyrirbrigði; slíks eru dæmi allar götur frá Jónsbókar-
handritum um 1600 og til handrita Magnúsar Jónssonar í Tjalda-
nesi um aldamótin síðustu.
4. Austjirskur skrifari
Bréfið LVI 25 er skrifað 9. september 1569 á Asstað í Fljótsdals-
héraði og er vitnisburður Arna prests Olafssonar og Ólafs Þor-
steinssonar um orð og handsöl Eiríks bónda Snjólfssonar og
Þuríðar kvinnu hans Þorleifsdóttur sín á milli og í annan stað milli
þeirra og Magnúsar Björnssonar varðandi jarðeignir sem þau
hjónin höíðu gefið Halldóru dóttur sinni, en hana átti Magnús
Björnsson á Ljósavatni og síðar víðar, sonur séra Björns Jónssonar
biskups Arasonar.37 Eiríkur Snjólfsson hefur innsiglað bréfið
ásamt vottunum tveimur, og augljóslega hefur bréíið verið gert til
að tryggja eignir þeirra Halldóru og Magnúsar. Af þeim sökum
mætti ímynda sér að Magnús Björnsson heíði sjálfur skrifað bréfið
ellegar fylgdarmaður hans, en gjörólík skrift er á leifum af
bréfabók Magnúsar Björnssonar, R 714, bl. 1-6, í háskólabóka-
safninu í Uppsölum.18
Eitt atriði í stafsetningu kynni að vera vísbending um austfirsk-
an skrifara: I bréfinu LVI 25 er ’kveðju’ skrifað kvœdiu, í brotinu
XV er ’kostgæfi’ (no.) skrifað kostgeji lv25—26, í brotinu VI er
nokkrum sinnum notað œ fyrir ’e’ og í Vínarsaltaranum 2713 eru
mörg dæmi bæði um œ fyrir ’e’ og e fyrir ’æ’. Einnig er e með lykkju
oft haft bæði í VI og 2713 fyrir ’e’ og stundum fyrir ’æ’.19 Slík
notkun á ’æ’-táknum fyrir ’e’ og öfugt er mjög fátíð á 16. öld og er á
þeim tíma að öllum líkindum austfirskt einkenni, sprottið af
tilhneigingu til samfalls hljóðanna ’æ’ og ’e’, vegna þess að ’æ’
tvíhljóðaðist seinna á Austurlandi en í öðrum landshlutum.40
Þrjú nöfn hafa verið skrifuð á spássíur brotsins VI. Þau eru tekin
upp í lýsingu Westergárd-Nielsens (sjá nmgr. 24), og á spássíu í
37 Páll Eggert Ólason, íslenzkar miskrár ... III (Rv. 1950), 410; Einar Bjarnason,
Lögréttumannatal (sjá nmgr. 22), 129 og 361-62.
38 Skriftarsýni: Páll Eggert Olason, Menn og menntir siðskiptaaldarinnar á Islandi IV (Rv.
1926), 35.
39 Westergárd-Nielsen, To bibelske visdomsboger (sjá nmgr. 24), 104; Uecker, Der Wiener
Psalter (sjá nmgr. 33), xli-xlii, xlv- xlvi og lvii. - Westergárd-Nielsen og Uecker nefndu ekki
e með lykkju í VI, en dæmi um það eru all-mörg. Hins vegar tíunduðu þeir í þessu sambandi
notkun ’er’-bands fyrir ’ær’ í VI, en ’er’- band er öldum saman notað sem band fyrir ’er’ og
’ær’ hjá skrifurum sem ekki sýna nein merki um samfall hljóðanna ’e’ og ’æ’.
40 Sbr. Stefán Karlsson, ’Brudstykker ...’ (sjá nmgr. 30), 216-18.