Réttur - 01.10.1934, Page 47

imperíalismans. Auðvaldsfyrirkomulagið skundaði!
hröðum fetum norður og niður braut sinnar almennu
kreppu. ,,Jafnvægið“ var tekið að hvarfla í ýmsar átt-
ir. Yfir auðvaldsheiminn dundi viðskiptakreppan
mikla, sú, sem borgararnir vita ekki, hvaðan kemur
eða hvert hún fer. Andstæðurnar milli auðvaldsríkj-
anna voru hafnar í nýtt veldi: Bretland — Banda-
ríkin, Bandaríkin — Japan, Frakkland — Italía. Úlf-
arnir voru farnir að urra ískyggilega hver að öðrum.
Þjóðabandalagið varð æ vanfærara um að rækja
hlutverk sitt, að varðveita þetta hlutfall kraftanna
milli kúgaranna og hinna kúguðu, sem komst á í heim-
inum eftir stríðið. Erkióvinurinn, Þýzkaland, var tek-
inn í bandalagið 1926. Það sýndi þegar nokkurt
veiklumerki Versaillesstefnunnar. Þýzkaland tók að
gera kröfur til aukins vígbúnaðar, sem urðu þó sér-
staklega háværar eftir að Hitler komst að völdum.
Nazistastjórnin vígbýst í hamslausri gríð, í trássi við
öll ákvæði friðarsáttmálans. Kreppa Þjóðabandalags-
ins, sem harðnaði stórum við úrsögn Japans og nazista-
ríkisins, er ljós vottur um, að Versailleskerfið er farið
að liðast sundur.
Jafnframt hefir afstaða Sovétríkjanna gerbreytzt
á undanförnum 17 árum. Óhagganlegur grundvöllur
sósíalismans hefir verið lagður þar í landi. Sovét-
ríkin hafa fullkomnað hina stórfelldu fyrstu fimm-
ára-áætlun sína og eru langt komin á leið annarrar
fimmára-áætlunarinnar. Þau hafa afmáð auðmennina
sem stétt. Iðnaðarframleiðsla þeirra hefir fjórfaldazt
síðan 1913, samyrkjuhreyfingin sigrað í landbúnað-
inum. Þau eru orðin eitt hið voldugasta ríki í viðskipta-
legu og stjórnmálalegu tilliti, og hernaðarlegur varn-
armáttur þeirra gæti örðið alvarlegur háski hverju
því auðvaldsríki, sem á þau reyndi að ráðast. (Sbr.
ræðu Stalins, „Sigur sósíalismans“, sem komin er út í
íslenzkri þýðingu).
Þegar nú Sovétríkin ganga í Þjóðabandalagið, er þá
143