Andvari - 01.01.1980, Blaðsíða 12

10
JÓN JÓNSSON
ANDVARI
hér við land, til þess að endurskoða eldri niðurstöður. Síðan fyrri tilraun-
in 'hófst, í marz 1935, eru liðin 10 ár, þegar þessi bók kemur fyrir al-
mennings sjónir. Eins og fyrri kaflar hókarinnar bera með sér, hefur
þessi tími verið notaður sleitulaust í þágu síldarrannsóknanna, ég hef haft
tækifæri til þess að hugsa fram og aftur um þau viðfangsefni, sem nýja
viðhorfið skapaði, vega ýmis rök og staðreyndir, sem máli skipta, og rann-
sóknum hefur oft verið hagað þannig, að svör fengjust við spurningum,
sem stóðu í nánu sambandi við hið nýja viðhorf. Ég álít þess vegna tíma
til þess kominn að endurskoða görnlu kenningarnar og reyna að finna
nýjar, sem betur kynnu að standast dóm reynslunnar, þegar á herðir.“
Árni ræðir síðan um, hvar hugsanlegt sé, að Norðurlandssíldin hrygni,
og kemst að þeirri niðurstöðu, að langlíklegast sé að hún hrygni \'ið Noreg.
Hér er aðeins hægt að nefna nokkrar af röksemdum hans: 1. Hryggjar-
liðafjöldinn í íslenzku vorgotssíldinni og þeirri norsku er sá sami, en það
bendir til, að háðar séu klaktar við sömu aðstæður. 2. Árgangaskipan
norsku síldarinnar og Norðurlandssíldarinnar er mjög lík, að því er sncrtir
eldri hluta stofnsins. 3. Ungsíldarmagn er miklu meira við Noreg en við
Island. 4. ,,Merkta“ síldin frá norska árganginum frá 1904 kom fram í
svnishornum, sem tekin voru við Island árið 1913 og Árni rannsakaði. Af
32 síldum úr þessum árgangi voru 6 merktar eins og norska síldin.
Sú mynd sem Árni gerði sér um göngur síldarinnar á milli Noregs og
Islands var í stuttu mál þannig:
Eiginleg heimkynni þessarar tegundar eru í hinni miklu hringiðu í
hafinu rnilli Noregs, Jan Mayen, Islands og Eæreyja. Hún hrygnir í þess-
ari hringiðu, þar sem kjörin eru hezt, en það er við Noreg. Lirfurnar
alast upp í fjörðum Vestur- og Norður-Noregs og verða að smásíld þeirri,
sem smásíldveiðar Norðmanna byggjast á. Þegar síldin er orðin 2-4 ára
gömul, 22-24 cm á lengd, gengur hún frá landi. Hún dvelst þá í hring-
iðunni miklu og berst um með straumnum. Þegar hún verður kvnþroska,
leitar hún upp að norsku ströndinni til hrygningar og er þá 5-7 ára
gömul. Árni telur, að fyrstu árin eftir kynþroskann dveljist síldin í innri
hluta straumhringsins og berist því tiltölulega lítið af henni til íslands á
þeim aldri. Eftir því sem hún eldist, færir hún sig utar í hringinn og
„norðanstraumurinn getur haldið henni eins og þrotlausu gullflóði upp að
norðurströnd landsins" (Norðurlands-síldin, hls. 271). Eftir þetta hring-
sólar hún svo með strnumnum vestur í ætisleit og síðan austur um haf
til hrygningar.