Andvari

Volume

Andvari - 01.01.1980, Page 81

Andvari - 01.01.1980, Page 81
ANDVARI í MINNINGU GUTTORMS 79 erfiðismönnum eða skrifstofuþrælum. Af þessum félagslegu aðstæðum er það sprottið að meiri fjöldi íslenskra skálda hefur fengist að einhverju marki við ljóða- gerð en aðrar greinar skáldskapar. Þannig á ljóðlist lengsta, breiðasta og samfelld- asta hefð í íslenskum bókmenntum. Guttormur lagði þó einnig stund á leikritagerð, þá grein bókmennta sem hjá Islendingum á sér styttsta sögu og minnst rúm hefur skipað a. m. k. allt fram undir okkar daga. Það liggur hendi nær að tengja áhuga Guttorms á leikbókmenntum að ein- hverju leyti þeirri miklu leiklistarstarfsemi sem lifandi var meðal Vestur-íslend- inga allt frá því kringum 1880 og fram á ár sfðari heimsstyrjaldarinnar. Næst bók- mennta- og útgáfustarfsemi má það vekja undrun hvílíkur fjöldi leikrita var færður upp meðal landa vestra eins og glöggt sést af grein Árna Sigurðssonar „Leiksýn- ingar Vestur-íslendinga“ í Tímariti Þjódrœknisfélags Islendinga 1946. Kona Guttorms, Jensína Daníelsdóttir, tók þátt í leiksýningum Vestur-íslend- inga og sjálfur var hann hvatamaður að stofnun vestur-íslenskra hljómsveita og stjórnandi þeirra um skeið. Ekki verður þó séð af grein Árna Sigurðssonar að nema tvö af leikritum Gutt- orms hafi verið sýnd vestra, „Spegillinn“ og „Óvænt heimsókn“, sem bæði voru sýnd í Geysisbyggð á Nýja Islandi. Hér heima mun einþáttungur hans „Hringur- inn“ eitt leikrita hans hafa verið flutt - tvívegis í Ríkisútvarpinu 1939 og 1948. Árið 1930 komu út á prenti í Reykjavík eftir Guttorm Tíu leikrit. Nokkur þeirra höfðu áður birst í Skírni og þó einkum í tímariti Þorsteins Gíslasonar, Óðni. Síðar birti hann tvo einþáttunga í Ödni, „Byltingin“ og „Líkblæjan“, og aðra tvo í Tímariti Þjóðrœknisfélags íslendinga, „Skrifað fyrir leiksvið“ og „Glæsisvallahirðin“. Þótt íslensk leikritun ætti hvorki langa né rótgróna hefð að baki er Guttormur tók að birta fyrstu leikrit sín í tímaritum á árunum fyrir 1920 og í bók rúmum áratug síðar mátti samt á þessum tíma tala um tvær meginstefnur sem ríkjandi væru: Annars vegar var hin þjóðlega, rómantíska, ljóðræna stefna með verkum eins og Ötilegumönnunum eftir Matthías Jochumsson, Nýjársnóttinni eftir Indriða Ein- arsson, Fjalla-Eyvindi og Galdra-Lofti Jóhanns Sigurjónssonar og Munkunum á Möðruvöllum eftir Davíð Stefánsson. Hins vegar var grein sem kenna mætti við borgaralegt raunsæi, verk eins og Skipið sekkur eftir Indriða Einarsson, Syndir annarra eftir Einar H. Kvaran og Marmari og Vér morðingjar Guðmundar Kambans. í sjálfu sér voru þó báðar þessar tegundir leikrita aðeins mismunandi natúral- ískar í eðli sínu. Lífsmynd hvorra tveggja var rauntrú með ofurlítið mismunandi áherslum. Þess vegna voru leikrit Guttorms umtalsverð nýjung í íslenskri leikritun þegar þau komu út. Sú staðreynd virðist hins vegar við útkomu þeirra hafa farið fyrir ofan
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.