Andvari - 01.01.1980, Side 84

82
SVEINN SKORRI IIÖSKULDSSON
ANDVARI
ur og varnarriddari íslenskrar ljóðhefðar í umhverfi þar sem íslensk menning var
einkenni „minnihlutahóps“ í vonlítilli vörn fyrir áhrifum og tortímingu frá voldugu
og framandi menningarumhverfi.
Að nokkru má líta svo á sem sterk hefð hafi orðið honum fjötur sem hindraði
ferska nýsköpun. Jafnframt kann hefðin að hafa verið eina hugsanlega varnar-
staðan. Sagan verður aldrei skráð í viðtengingarhætti.
Sem leikritaskáld hafði Guttormur ekki á mikilli íslenskri hefð að standa og
af henni er hann líka öldungis óbundinn.
Hann treður nýjar leiðir sem íslenskur leikritahöfundur - hvað sem líður
listrænu gildi þeirra verka hans.
Sem skáld vestur í miðri Ameríku var Guttormur - eins og önnur vestur-
íslensk skáld - fulltrúi svo einangraðs og fámenns menningarsamfélags að von-
laust mátti telja að þar sköpuðust skilyrði frjóvænlegri eða gróskumikilli nýsköpun
bókmennta.
Baráttan öll var vörn og varðveisla hefðar og menningarverðmæta.
Málfarslega og þar af leiðandi hugmyndalega verða slík útflytjendasvæði smá-
þjóða íhaldssöm og fram hjá þeim fara einatt þær Iífvænar nýjungar sem upp
spretta hjá „heimaþjóðunum“.
Þeirri spurningu var áður varpað fram hvort mál og menning smáþjóða kynnu
í framtíðinni að verða í viðlíka hættu frá alþjóðlegum menningariðnaði stórþjóða og
málfarslegum áhrifum frá síaukinni sókn „heimsmálanna11 í gervitunglavæddri
veröld.
Það væri í anda Guttorms - og lífsverk hans vekur þeirri von styrk - að trúa
því að íslenskt mál og menning eigi á landi okkar nægilegt Iffsrými og nógu
sterkan kjarna til að draga í sig úr erlendum áhrifum þætti sem efla íslenskar
bókmenntir til frumlegrar endurnýjunar samtímis varðveislu séríslenskra einkenna
hugmynda og listar.