Andvari - 01.01.1937, Page 66

Andvari
Mídas konungur vorra tíma.
Eftir Bertrand Russell.
Allir kannast við æfintýrið um Mídas konung, sem
var svo óstjórnlega sólginn í gull, að hann bað Dionysos
þess, að allt, sem hann snerti, mætti verða að gulli. Bæn
hans var heyrð, og hann kunni sér í fyrstu ekki læti af
fögnuði, en þegar hann fann, að maturinn, sem hann lét
upp í sig, varð að gulli, áður en hann náði að renna
honum niður, fór honum ekki að lítast á blikuna. Og
þegar dóttir hans varð að köldum málmi, er hann kyssti
hana, var honum öllum lokið, og hann bað guðinn þess
að svipta sig gáfunni aftur. Upp frá þessu var honum
ljóst, að það var fleira en gullið eitt, sem hafði gildi.
Þetta er einföld saga og hverjum manni auðskilin, en
þó hefir heimurinn átt bágt með að tileinka sér þann
lærdóm, sem hún hefir í sér fólginn. Þegar Spánverjar
fundu gullið í Perú á sextándu öld, þótti þeim öllu varða
að missa það ekki úr greipum sér og reistu þess vegna
hvers konar skorður við því, að hinn dýri málmur yrði
fluttur úr löndum þeirra. En afleiðingarnar urðu aðeins
þær, að gullið hækkaði verðið á öllum vörum í löndum
Spánar, án þess að Spánn yrði hóti birgari að nauð-
synjum. Það gat fullnægt metnaðargirnd manna að vita
sig eiga helmingi meiri peninga en áður, en þegar ekki
var unnt að kaupa fyrir hvern skilding meira en helming
þess, sem áður var fáanlegt fyrir sömu upphæð, var
ávinningurinn ímyndun ein og óveruleiki, sem ekkert