Andvari - 01.01.1937, Page 80

76
Mídas konungur vorra tíma
Andvari
ágóða, getur yfirleitt samrýmzt hagsmunum almennings,
en einnig önnur starfsemi, þar sem þessu er öfugt farið.
Nú á tímum er það svo um fjármálastarfsemina, að hið
síðara á við um hana, hvað svo sem áður kann að hafa
verið. Fyrir því verða opinber afskipti af fjármálastarf-
seminni sífellt meira aðkallandi. Það er og nauðsynlegt,
að litið verði á fjármálastarfsemina og atvinnureksturinn
sem eina heild og að keppt verði að sem mestum hagnaði
af hvoru tveggja, en ekki af fjármálastarfseminni einni,
án tillits til hins. Fjármálastarfsemin má sín meira en
atvinnureksturinn, þegar hvorugt er öðru háð, en hags-
munir atvinnurekstrarins fara síður í bága við hagsmuni
almennings en hagsmunir fjármálastarfseminnar. Þetta of-
ríki fjármálastarfseminnar er ástæðan til þess, að heim-
urinn hefir ratað í það öngþveiti, sem hann nú er í.
Hvar svo sem fáir menn hafa náð valdi yfir mörgum
mönnum, hafa hinir fáu notið við hjátrúar, sem hefir haft
tök á fjöldanum. Prestum Egypta í fornöld lærðist að
segja fyrir sólmyrkva, en af því náttúrufyrirbrigði stóð
alþýðu manna mikil skelfing. Fyrir þetta gátu prestarnir
haft út úr fólki gjafir og sölsað undir sig þau völd, sem
þeim hefði annars verið ókleift að ná. Konungar voru
taldir guðlegar verur, og menn hugðu, að Cromwell hefði
gerzt guðníðingur, er hann lét hálshöggva Karl I. Nú
á tímum eiga fjármálamennirnir allt sitt traust undir hinni
hjátrúarkenndu lotningu manna fyrir gulli. Venjulegur
borgari stendur agndofa og undirleitur þegar hann heyrir
minnzt á gullforða, seðlaútgáfu, hágengi, lággengi, gjald-
eyrishrun og aðra skollaþýzku í líkingu við þetta. Hon-
um verður á að ætla, að hver sá, sem getur talað reip-
rennandi þetta tungumál, hljóti að vera mjög mikill spek-
ingur, og hann dirfist ekki að draga í efa neitt af
því, sem honum er sagt á því máli. Honum er alls óljóst,