Andvari - 01.01.1937, Side 92

88
Hvernig skapast kvæði og sögur?
Andvari
geníið sé að langminnsfu leyti borið til ríkis síns, verður
að segja, að hálfgildings tilviljun muni oft og tíðum ráða
því, að skáld fer af stað. Sennilega eru stórskáldin fædd
með ómótstæðilegri frumhvöt. En margir afburðamenn
eru gæddir mörgum gáfum og þeir eiga kost á að velja
um. Eg gæti borið fyrir mig ýmsa útlenda skáldmæringa,
sem kunnugt er um, að gefnir voru stórvel í ýmsar áttir.
En ég sleppi því. En ég vil litast um innanlands svo
lítið, því að þar eru hæg heimatökin eða ætti að vera.
Ætla ég þá að segja frá einu íslenzku skáldi til dæmis
— tildrögunum, sem ollu því, að það snerist á skáld-
skapar sveifina.
Maðurinn átti um ekkert að velja í æsku. Það er
gömul íslenzk saga, langaði reyndar mest til að verða
smiður, og að sjálfsögðu kaus hann að yfirstíga fátækt-
ina. Hann unni skáldskap frá blautu barnsbeini, en hafði
þó snemma það vit, að hann skildi, hve örðugt myndi að
verða skáld. Þá var eigi um knattleiki eða skíðastökk
að ræða, né aðra gamanleiki. En einn leik átti hann
undir sjálfum sér, einmana og utan við mannfélagið.
Hann gat brugðið sér á orðaleik á unga aldri. Sá leikur
verður bezt í skáldskap drýgður. Enginn gat haft á við-
leitninni, sem í fyrstu var framin í ein'-úmi. Utan við
svið orðaleiksins lágu opin sund og þó lokuð. Ef þessi
maður hefði verið borinn til fjár og frama, mundi hann
aldrei hafa eytt tómstundum æfinnar í skáldskap.
Ég drep á þetta, af því að ég ætla, að þessi saga sé
allalgeng, eða hafi verið í landi voru.
íslendingurinn, sá sérstaklega vel gefni, átti engan úr-
kost til leika, annan en svigrúm málsins eða leikvöll
tungunnar. Um það var alls ekki hugsað, hvort þörf var
fyrir einn eða annan í viðbót við þá, sem fyrir voru.
Vonandi fækkar nú þeim, sem slíta skóm sínum í