Andvari - 01.01.1937, Side 95

Andvari
Hvernig skapast kvaeði og sögur?
91
fyrir að gera kvæðið. Ef til vill hefir meðgöngutíminn,
sá afarlangi, lagfært undirvitund mína, eða þjálfað hana
til hjálpar, þó að eigi væri beinlínis gengið til verks
fyrri en svona seint. Þetta kvæði er þannig hafið, að
fyrst er valinn hátturinn: máttugur og tilkomumikill.
Efnið er þannig: hafþökin í sínu voðaveldi, að ekki
má til spara, að saman fari voldugar myndir (lýsingar) og
valin orð. Dyrjað er á stórhríð, sem vanalega >rekur inn«
hafísinn. Og kvæðið er botnað með vorbata, sem lætur
ísinn lóna og hverfa. Milli þessara tveggja skauta eða
athafna, er svigrúm kvæðisins og leikvöllur hagmælsk-
unnar. Vegna þess, að höf. kvæðisins lítur um öxl, meðan
hann semur kvæðið, verður vald endurminninganna að
koma til greina. En af því að efnið er svo stórfellt, sem
mest má verða (heimur hafþakana), er þess gætt, að
viðhafa ekki ýkjubrag á kvæðinu. Allri skreytni væri of-
aukið þar.
Þá er að minnast á smásöguna, hvernig hún (og þær)
verða til. Ég vel t. d. »Gamla heyið«, af því að það er
svo kunnugt alþýðu.
Þegar ég var barn að aldri, heyrði ég getið gamals
bónda, sem varð blindur. Hann átti skemmu á hlaði sínu,
sem kölluð var mauraskemma (sbr. Bárðar skemma á
Búrfelli). Karlinn gekk daglega út að skemmukofanum,
breifaði á henni og staulaðist umhverfis hana; lötraði
syo inn í bæinn. Grannar hans gerðu sér í hugar-
lund, að karlinn blindi vildi ganga úr skugga um, hvort
skemman stæði kyrr, eða eigi. Þarna var geymt, innan
Ve2gja, ull og ket, tólg og smjör, reipi og reiðingar
s. frv.
Þenna karl gerði ég að heyfyrningamanni og gæddi
hann sál eða innræti heyelskra bænda, sem ég kynntist, og