Andvari - 01.01.1937, Side 100

Andvari
96 ísland í norrænum sögunámsbókum.
lega ruglaðir í því, hvar draga skuli markalínu norsks
og íslenzks.
Hið slitna orðtæki, að íslendingum hafi fundizt þeir
vera norskir, er víst arfur frá ritum Rudolfs Keyser. Að
minnsta kosti hélt hann því fram á sínum tíma, að íbúar
íslands hefði aldrei hætt að líta á sig sem Norðmenn.
Þessi kenning á enga rót í forníslenzkum heimildum.
Þvert á móti er greint þar einkennilega skarpt milli
norsks og íslenzks. Það sýnir glöggt, að íslendingar litu
á sig sem sérstaka þjóð og á Norðmenn sem útlendinga.
líkt og Dani og Svía. Jafnvel hjá Snorra Sturlusyni, sem
sagt er, að hafi samið »sögu síns eigin lands*, þar sem
Heimskringla er, finnast svo mörg dæmi til sönnunar
þessu, að ógerningur væri að tilfæra þau hér. í heimild-
unum fornu verður auk þess ósjaldan vart við beinan
samanburð á andstæðum þessara tveggja þjóða, og lýsir
það sér m. a. í því, að bent er á þjóðaséreinkenni, sund-
urleit hjá Norðmönnum og Islendingum. Norski sagna-
ritarinn Theodricus talar líka (nálægt 1180) um íslend-
inga sem eina af norrænu þjóðunum og hið sama gerði
Þjóðverjinn Adam Brimaklerkur öldinni fyrr.
Annars er það ekki auðgripið, hvernig íslendingar
hefði átt að líta á sig sem Norðmenn, jafnvel á fyrstu
tímum þjóðveldisins. íslenzka og norska ríkið eru stofn-
uð um sama leyti. Fyrst frá þeirri stundu varð mögulegt,
að einstaklingarnir fyndi til sameiginleika innan hvers
þegnfélags um sig, en sú tilfinning hefur óhjákvæmilega
orðið að vera undirstaða þjóðernisvitundarinnar. Þá er
það deginum Ijósara, að hún hefur orðið íslenzk á ís-
landi og norsk í Noregi. Þessi þróun hefur auk þess
gerzt á miklu skemmra tíma á íslandi en í Noregi.
Frá 930 höfðu íslendingar sameiginlegt löggjafar-
vald og dómsvald fyrir allt landið og — það, sem ekki