Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 62
56
Alþingi árið 955.
[Skirnir
uðum. Því næst kynnast menn sjö daga vikunni, sem al-
kunn varð í rómverska ríkínu um og eftir 300 e. Kr. Bæði
við mánuðina og vikudagana voru tengdar sérstakar trú-
arkreddur. Menn efndu því til blóta á mánaðarmótum og
gerðu sér dagamun eftir nafni vikudagsins. En byggðin
eykst norður á bóginn, og þar, sem sumarnæturnar eru
bjartar, svo sem í Þrændalögum í Noregi og á íslandi, gá
menn eigi að tunglkomum að sumrinu og tapa því mán-
aðatalinu um tíma af árinu. Til þess samt að vita, hvað
tímanum líður, fara menn að telja vikurnar að sumrinu, og
þeim geðjast svo vel að þessu viknatali, að það verður
almennt notað um sumartímann. En það á í rauninni illa
saman, að fara nokkurn hluta ársins eftir tunglmánuðum,
sem hafa ekki vissan dagafjölda, heldur ofurlítið breytileg-
an eftir tunglkveikingunum, en telja hinn hluta ársins í vik-
um, sem hafi ákveðið dagatal. Fyrsta stigið til lagfæringar
á þessu mun hafa verið að úthluta hverjum mánuði vissan
dagafjölda. Vegna viknatalsins hefði verið eðlilegast, að
teknir hefði verið upp 4 vikna mánuðir; en mönnum hefir
efalaust þótt muna of miklu á þeim og tunglmánuðunum
yfir veturinn, og þess vegna hefir það orðið úr, að telja
þessa mánuði 30 nátta, sem er nær réttu lagi, þótt réttast
hefði verið að telja annanhvern mánuð 30 nátta, en hina
29 nátta.
Verið getur, að lengd mánaðanna hafi eigi verið til
tekin fyrr en lengd tveggja missera var ákveðin. En eftir
því sem Ari hinn fróði segir frá, þá hefir það varla orðið
fyrr en með Úlfljótslögum, að lengd tveggja missera var
talin fjórir dagar hins fjórða hundraðs eða 364 dagar, því
að Ari telur í stórum hundruðum (120), svo sem þá og
lengi síðan hefir verið vænja hér á landi. Jafnvel man ég
eftir manni úr æsku minni, sem sagði jafnan tíutíu og ell-
efutíu, en vér mundum nú segja hundrað og hundrað og
tiu. Ýmsa fleiri heyrði ég nota þessi orð í viðlögum, og
eru þau ef til vill eigi enn lögð alveg niður til sveita.
Þegar Alþingi var sett á stofn, gafst tilefnið til þess
að koma tímatalinu í fastar skorður og ákveða dagatal í