Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 258
252
Alþingi árin 1798—1800.
|Skírnir
Annars lýsir Magnús Stephensen yfirréttinum á þessa
leið: Meðdómendur hefir orðið að tína saman úr ferða-
mannaslangri, sem statt var á lögþinginu 21. eða 22. júlí,
og dómurinn hefir ekki orðið fullskipaður stundum, nema
fengnir væru til lögréttumenn og bændur. Þessir meðdóm-
endur, sem kallað var, að sætu dóminn, þekktu ekkert til
málanna, sem dæma átti. Dómsorð hins áfrýjaða dóms var
lesið upp og hinar nýju málsútlistanir. Sérhver dómenda
var óðfús á að komast heim og taldi það rýra atvinnu, á
bezta tíma ársins, að eiga að fæða sig og fóðra hesta sína
um langan tíma, fjarri heimili sínu á kostnaðarsömum stað,
fyrir samtals 10 rdl. í kaup og fæðispeninga. Þegar talið
er, að menn sitji og greiði dómsatkvæði, þá er í rauninni
geispað og gapað af leiðindum, og hver greiðir ekki at-
kvæði fyrir sig og ekki skriflega; aðeins einn, ef til vill
sá, er þekkir eitthvað til málsins, ræður niðurstöðunni.
Málflutningurinn er að mestu fólginn i hnýfilyrðum, sem
fávísir og frakkir málflytjendur hreyta hver í annan. Auð-
vitað verður einn dómenda að skrifa dóminn og tekur til
sín málsskjölin í fáa tíma, til þess að líta yfir þau; svo er
dóminum hraðað, sem mest má verða, og hann undirskrif-
aður og lesinn upp.
Þetta segir sá mæti maður sanna lýsingu á þessari
stofnun. Og hann kveður því minni ástæðu til að ætla, að
hér sé hallað máli, þar sem engum dómi sínum hafi verið
skotið til þessa dómstóls, en aftur á móti hafi hann nauð-
ugur viljugur í 7 ár verið dreginn inn í dómstólinn sem
meðdómandi og þekki því gerr málsmeðferðina þar, sem
það hafi sífellt fallið í sinn hlut að semja alla úrskurði og
dóma. En hin síðustu 5 árin kveðst hann ekki hafa haft
löngun til, eða öllu heldur ekki getað fengið af sér, að
taka sæti í dómstólnum og af ásettu ráði forðazt hann. í
sambandi við þessa lýsingu á yfirréttinum leggur hann
mikla áherzlu á, að komið verði i veg fyrir þann ósóma,
sem átt hafi sér stað, bæði fyrir þessum dómstóli og öðr-
um hér í landi, að aðiljar og málflytjendur hafi notað sér
af því, þegar gagnaðili var ekki leikinn í dönsku, að varna