Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 218
212
Kópavogsþing árið 1662.
[Skirnir
að svo var sú öld grátgjörn, að oss rekur nú í rogastanz
yfir. Mótspyrnan öll var því bæði máttlaus og gagnslaus,
enda hefði vafalaust komið fyrir ekki, þó henni hefði verið
fylgt eftir með frekasta afli. Fóru svo leikar, að allir undir-
skrifuðu einvaldsskuldbindinguna og afsöluðu sér fyrir sig
og sína eftirkomendur »öllu því, sem í fyrri réttindum vor-
um (þ. e. Gamla sáttmála), landslögunum (þ. e. Jónsbók),
recessinum (1537) og kirkjuskipuninni kann að vera, er
þyki vera í bága við jura majestatis, eða með réttu megi
skilja svo, að ósamrímanlegt sé erfðaréttinum, fullveldinu
og einvaldsstjórninni«, og settu »til Hans konunglegu Há-
tignar eigin náðugasta vilja, hvernig stjórnarfarið hér eftir
skuli vera«. Lauk deginum svo með veizlu, hljóðfæraslætti,
flugeldum og fallbyssuskotum.
Því er ekki að leyna, að þarna var á einni dagstund
allt, sem til var af fornum réttindum, fokið út í veður og
vind, og Gamli sáttmáli, sem þjóðin hafði lifað undir í rétt
300 ár, orðinn að engu. Nokkru hugarangri mun þessi til-
hugsun hafa valdið þeim leikmönnum, er eiðana unnu, þó
að þeim hefði reynzt standa enn meiri stuggur af stríðs-
fólkinu, því að aflokinni eiðatöku rituðu þeir þegar konungi
bréf, þar sem þeir biðja hann, að hann vilji þá »við vor
gömul venjuleg og velfengin landslög, frið og frelsi halda
með þeim rétti, sem loflegir undanfarnir Danmerkur og
Noregs kóngar, yðar majestatis háloflegir forfeður hafa oss
gefið og veitt, og vér og vorir forfeður hafa undir svarizt,
og það í svo miklu, sem ei er á móti jura majestatis, hvað
vér vitum með góðri samvizku ekkert finnast í vorum
landslögum, heldur allt eftir því, að þau með íullkomlegri
hlýðni og þegnskyldu halda oss undir Noregs erfðakóng
og krónu eftir loflegri, arflegri succession og kóngserfða-
bálki vorrar landslagabókar, innsettum af oss og vorurn
forfeðrum játuðum og svörnum«. Hér kemur bersýnilega
allt, sem borið hefir verið í vænginn áður en skuldbind-
ingin var gerð, en þetta er bersýnilega ekki skilyrði lands-
manna fyrir erfðahyllingunni. Það er allt bón og bæn eftir á.
Það er vond samvizka, sem ráfar aftur á vettvang afbrots-