Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 262
256 Alþingi árin 1798—1800. [Skírnir
og sóknarmenn þeirra koma þar á tilteknum tíma. Þau
störf, sem þessi samkoma skyldi inna af hendi, lágu nú
orðið öll undir lögþingin eða fóru fram fyrir lögþingisrétt-
inum, t. d. allur þinglestur konungs- og stjórnarbréfa. En
það var þó ein tegund starfa, sem kalla mátti, að heyrði
enn undir Alþingi, þótt fram færi fyrir lögþingisrétti, og
það voru störf landfógeta. Sýslumenn og umboðsmenn áttu
að gera honum skil á Alþingi. En nú var svo komið, að
flestir þessara manna, sem sjálfir urðu að kosta þingreið
sína, voru hættir að koma til þings. Aðeins þeir sýslu-
menn, sem næst þingstaðnum bjuggu, komu venjulega, og
það ekki vegna reikningsskilanna, heldur vegna þess, að
þeir þurftu að reka mál fyrir lögþingisréttinum eða taka
sæti í yfirréttinum. Störf landfógeta á Alþingi voru því
ekki heldur orðin nema nafnið eitt. Ef maður hugsaði sér,
að Alþingi hefði verið berum orðum afnumið, t. d. 1764,
en jafnframt kveðið svo á, að lögþingin, yfirrétturinn og
sýnódalrétturinn kæmu allt að einu saman árlega á sama
tíma og stað sem áður, þá hefði i raun og veru engin
breyting orðið. Enginn þeirra, sem koinið hefðu á Þing-
völl, hefði saknað Alþingis. Menn þeir, er komu saman ár-
lega í júlímánuði á Þingvelli, höfðu það ekki í huga, að
þeir væru þar komnir til að heyja allsherjarþing, Alþingi.
Svo hafði þetta verið um tugi ára, jafnvel mannsaldra.
Langir tímar voru síðan, er gerð hafði verið veruleg og
sannkölluð Alþingissamþykkt, sem borin væri fram í nafni
alþjóðar, þegar undan eru skilin samtök þau, er Magnús
Stephensen fékk komið á 1795, til þess að semja bænar-
skrá um verzlunarfrelsi. Orð nefndarinnar, að Alþingi hafi
ávallt verið gagnslaust, eru því ekki töluð út í bláinn,
þegar eigi er lagt meira í orð hennar, en að sjálfsögðu
ber að skilja þau, að um æfalangan tíma eða a. m. k. svo
lengi, sem nefndarmennirnir sjálfir gátu borið vitni um og
elztu menn mundu, hafi Alþingi engu áorkað til hagsmuna
fyrir þjóðina, og sjálf Alþingis-samkoman litlu látið sig
varða alþjóðarmálefni.
Nútímamönnum, sem heimsækja Þingvöll sér til skemmt-