Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 130
124
Alþingi árið 1262.
[Skirnir
ingi á landinu fulltrúr konungi. Gizur var það ekki, en
hann réð mestu í Norðlendingafjórðungi og í Sunnlendinga-
fjórðungi vestan Þjórsár. Oddaverjar réðu enn austan Þjórs-
ár, en þeir voru svarnir óvinir Gizurar og konungs. Þor-
varður Þórarinsson réð mestu í Austfirðingafjórðungi, en
hann var enginn konungsmaður og hafði ekkert tillæti sýnt:
konungi. Sanra var um Hrafn Oddsson, sem mestur maður
var í Vestfirðingafjórðungi. Sturla Þórðarson hafði að vísu
gengið Gizuri á hönd, en lítt hefir hann fyrir konungs máí
unnið. Auðvitað fékk konungur fregnir af íslandi um það,
að eigi gengi mál hans fram. En þó hugði hann sig nú
hafa fengið þá fótfestu, að óhætt mundi að bera málið
upp á Alþingi sjálfu fyrir alþjóð manna. Vorið 1260 sendi
konungur því tvo trúnaðarmenn sína, ívar Arnljótarson og
Pál línseymu með bréf sín og lét þá hafa þau uppi á Al-
þingi. Kvað konungur á, hvern skatt hann vildi hafa af
landinu og hversu mikið jarl skyldi hafa og krafði lands-
menn úrskurðar. Gizur jarl var á þingi og flestir formenm
Hefir þing þetta verið merkiiegt. Segir Hákonarsaga í 300.
kap., að Gizur hafi flutt konungs mál, en nokkuð með öðr-
um hætti en á bréfunum hafi staðið. Hafi menn mjög skil-
ið á um það, hvernig bréfum konungs skyldi svara. Mest
hafi í móti staðið Sunnlendingar, bæði þeir, er verið hafi
vinir Gizurar jarls, og svo þeir fyrir austan Þjórsá. Norð-
lendingar höfðu þegar 1256 játað konungi einhverjum skatti,
er þeir höfðu þó fráleitt til þessa tíma goldið, og stóðu
því heldur verr að vígi. Vestfirðingar og Austfirðingar eru
ekki nefndir. Er það líklegast, að höfðingjar þeirra (Hrafn,
Sturla, Þorvarður) hafi ekki verið á þingi. Er sennilegt, að
Sturla Þórðarson, höfundur Hákonarsögu, hefði sagt nokkru
gjörr frá þessum atburði, ef hann hefði verið á þingi 1260.
Ekki er kunnugt, hvort menn greiddu mál þessi að lög-
bergi eða í lögréttu. Líklegt er, að þeir sendimenn kon-
ungs og jarl hafi flutt málið að lögbergi og þaðan hafi
komið svör landsmanna. En þær urðu lyktir, að landsmenn
neituðu skatti og að ganga konungi á hönd. Má nærri
geta, að sendimönnum konungs hefir þótt erindi sitt lítið-