Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 151
Skírnir]
Alþingi árið 1281.
145
og veg hið ytra að mestu. Árni biskup var forvígismaður
og fulltrúi hinnar nýju stefnu hér á landi, og því lagði hann
alla krafta sína fram til að auka vald kirkjunnar hið ytra.
Hann hefir því talið það skyldu sína, að gæta þess, að eigi
væri gengið á rétt kirkjunnar eða vald hennar skert með
hinum nýju lögum. Hann vissi, að þeir menn, sem þá fóru
með völdin í Noregi, höfðu fullan hug á að minnka rétt
heilagrar kirkju eftir mætti, og því hefir hann þótzt þurfa
að vera enn betur á verði gegn allri ágengni af hálfu kon-
ungsvaldsins og leikmanna. Athugasemdir hans við lögbók-
ina sýna, að þetta hefir aðallega ráðið andstöðu hans gegn
bókinni. Hann vill sýnilega ekki gefa eftir snefil af þeim
rétti, er kirkjan hafði þegar fengið. Hann ber fyrir sig þær
réttarbætur, er kirkjan hafði fengið. Athugasemdir hans enda
á því, að hann vill »halda því fullkomliga, sem lögtekit
var í lögréttu um land allt, at þar sem ágreindi guðs lög
ok lands lög, þá skildi jafnan guðs lög ráða«. Er hér að
i'æða um samþykkt þá, er Flateyjarannáll segir að gerð
hafi verið árið 1253,') enda er það ártal og greint í sum-
um handritum sögunnar og Kristinrétti Árna biskups 16.
kap., en hann hafði látið taka þessi Alþingislög upp í hann.
Með þessum almenna fyrirvara hefir biskup viljað tryggja
það, að þó einhver ákvæði yrðu lögtekin í bókinni, er
gagnstæð reyndust kirkjulögunum, þá skyldu þau metin
sem ógild. Er það næsta eðlilegt, að biskup beiti þessari
samþykkt, því sjaldan hefir kirkjan unnið meiri sigur í lög-
gjafarmálum en þegar hún gat komið þessari samþykkt
íram á Alþingi, hvernig sem það hefir tilborið. Hitt er ann-
oð mál, að hvorki konungsvaldið né leikmenn tóku sam-
Þykkt þessa nokkru sinni alvarlega og datt þeim aldrei í
hug að viðurkenna það til fulls, að guðslög skyldi ganga
íyrir landslögum.
Önnur réttindaheimild kirkjunnar, sem biskup vitnaði
til, var sáttargerðin, er konungur og erkibiskup höfðu gert
oieð sér í Túnsbergi 9. ágúst 1277.1 2) Við hana mun vera
1) ísl. ann., bls. 382.
2) Dipl. Isl. II., nr. 65, sbr. nr. 38.
10