Jörð - 17.06.1941, Blaðsíða 59
hefir lekizt að liagræða lianda sér einmitt þeim orðum
og orðatiltækjum, sem eiga mest ljóðrænt gildi. Þetta sýn-
ir, hve rótgróin skáldleg tilfinning var honum „í brjóst
of lagin“. Ungur las hann Eddu og fornkvæðin og stál-
minnugur gat hann þulið úr þeim allt Ijóðrænt og fallegt.
Honum hefir sennilega verið svipað farið og eldri sam-
tímamanni hans, danska ljóðskáldinu Poul Möller, sem
um var sagt, að liann sat oft í gluggum Stúdentagarðs-
ins i Höfn og annaðhvort söng eða þuldi utanbókar lang-
ar romsur úr Hómer eða úr Shakespeare, eftirlætisskáld-
um sínum. Ljóðrænt verðmæti fornkvæðanna hafa á sama
hátt verið gróðursett i „hyggju reit“ Jónasar.
Þegar ég er að tala um stælingar, á ég ekki við það,
að Jónas hafi verið vanur því að hnupla hinu eða þessu
orði eða orðatiltæki beinlínis úr Eddu, sem einskonar
hragþýfi, og hafi hagnýtt sér það vísvitandi í kvæðum
sinum. Nei, hugsun mín er sú, að hann hafi tileinkað
sér eða eignazt andlega allt það, sem var skáldlega dýr-
mætt, alla ljóðræna fegui-ð í fornkvæðunum. Ómurinn úr
þeim hefur hljómað í eyrum hans, hrynjandi þeirra orð-
ið honum svo innblásin, að liann gat hagnýtt sér orð,
orðatiltæki, heilar linur úr þeim, eins og sjálfur væri
hann fornskáld af guðanna náð, og samt er allur kveð-
skapur hans mótaður í anda hans sjálfs. Reynið til dæm-
is að lilusta á hrynjandi þessara tveggja Ijóðlína úr Her-
vararsögu: „fær þú inni ungu — Ingibjörgu“, og berið
saman við tvær ljóðlínur eftir Jónas úr kvæðinu „Undir
annars nafni“: „til innar ungu — athvarfslausu“. Og
svona dæmi mætti fjölmörg telja.
IN LÍNAN í íslenzkum skáldskap 19. aldar er línan
út á við að danskri menningu og heimsmenningunni.
hjölnismenn skildu, að Island væri orðið aftur úr í þróun,
°g þótti þeim sárt ástandið, sem komið var. Þá dreymdi
^oilda drauma um endurvakning og glæsilega framtíð lýðs
°g láðs, um endurreisn Alþingis og sjálfstæðis. Ekkert sýn-
lr betur andagift og skáldlegar gáfur Jónasar en það, að
JÖRÐ 201