Búnaðarrit - 01.01.1913, Page 187
BÚNAÐARRIT
183
fjár hefir ýmist hækkað eða lækkað á ýmsum tímum,
eins og öldur, sem rísa og falla á vixl. Á 18. öldinni
varð þessi öldugangur miklu stórstigari en á 19. öldinni.
Þá gengu lika 3 plágur yfir iandbúnaðinn:
1. Harðindi og heyskortur, sem leiddi af sér fón-
aðarfelli á árunum 1718, 1739, 1742, 1749, 1751—’57
— samfleytt 7 ár — 1770, 1772, 1781 og 1784.
2. Fjárhláðinn fyrri, sem stóð yfir frá 1762 til
1782, með niðurskurðinum, sem af honum leiddi.
3. Móðuharðindin eða gosið úr Skaftárjökli sum-
arið 1783, sem eyðilagði að mestu leyti, ásamt harð-
indum næsta vetur, það sem fjárkláðinn hafði skilið eftir.
Á 18. öldinni var fénaður landsmanna á ýmsum
tímum talinn að vera1):
Ár Nautgripir Hross Sauðfé
1703 35860 26909 278994
1760 — — 365927
1770 30096 32289 140056
1783 20067 35939 236251
1784 9804 8683 49615
1791 18326 15275 153551
1795 19211 20150 241171
Af þessu má sjá, að sauðfé hefir fjölgað að eins
um tæplega 78000 kindur á 57 árum frá 1703 til 1760.
Er það mjög iitið á svo iöngum tíma, enda ganga mörg
harðindaár yfir landið á þessu tímabili, og síðast 7 hafísa
og harðindaár samfleytt. Svo kom fjárkláðinn 1762, og
sýnist að hann ásamt fellinum 1770 hafi fækkað sauð-
fénu á 10 árum, 1760—1770, um meira en ®/5 parta.
En fjárkláðinn heldur áfram ásamt niðurskurði, og svo
bætast við harðindi og fjárfellir 1772 og 1781. Þrátt
1) Skýrslur um landshagi á íslandi 2 bindi bls. 100—101.