Búfræðingurinn - 01.01.1948, Blaðsíða 36
34
BÚFRÆÐINGURINN
að mat sínum á jörðinni. Ueir fá harðsperrur og verða stirðir.
kviðdragast og missa hold, með þeim afleiðingum, sem áður
er lýst. Þetta má fyrirbyggja með því að venja gemlingshrútana
við göngulag, útivist og beit um nokkurt skeið, helzt a. m. k.
þriggja vikna til mánaðartíma, áður en þeim er sleppt á vorin.
Óhætt er að byrja að beita gemlingshrútum fyrir eða um
sumarmál, ef tíðarfar er gott. Þá þarf að gæta þess að minnka
ekki við þá gjöf, fyrst eftir að farið er að beita þeim, því þeir
notfæra sér beitina illa fyrstu dagana. Það þarf að gefa þeim
vel á kvöldin og auka við þá matargjöf. Ef byrjað er að beita
hrútum fyrir sumarmál, og gemlingar eru geldir, þarf að binda
strigapoka vandlega undir hrútana og gæta þess, að þau bönd
ekki bili, til þess að fyrirbyggja, að gemlingarnir komi með
haustgot. Þessa poka má taka af hrútunum um fyrstu sumar-
lielgi, því eftir þann tíma beiða ær og gemlingar yfirleitt ekki.
Áður en hrútum er sleppt á vorin, þarf að gæta þess, að
hornskella vel alla þá hrúta, sem líkur eru til að liornin geti
vaxið í vangana eða augun á næsta misserið. Ymsir hafa þann
sið, að venja hornin á krapphyrndum lambhrútum með því að
draga í hornin grannan vír. Stundum er þetta til bóta, en oftar
til ills eins. Hornin venjast oft svo illa, þ. e. dragast saman og
aftur, svo að erfiðara er að fyrirbyggja að þau vaxi í hrútinn
heldur en þótt ekki hafi verið í þau dregið.
Stundum kemur fyrir að hrútar eru stórskenundir á ídrætti,
þ. e. þeir verða það sem kallað er hamarhyrndir. Hornin vaxa
þá lítið á lengdina en vaxa í hnút og renna oftast saman niður
við hausinn, stundum svo að liðir hornsins vaxa niður á
ennið. Slíkir hrútar eru oft eyðilagðir, þ. e. a. s. þeir vanþríf-
ast af þessum sökum alla ævi. Sé dregið í hrúta, ber að forð-
ast að strengja vírinn mjög fast, og ekki má láta vírinn vera of
lengi í hornunum. Bezt er að taka vírinn úr strax eftir að hann
lrefur breytt stefnu hornanna.
■Gæta þarf þess, að brennimerkja alla hrúta vandlega, áður
en þeim er sleppt á vorin, því oft skemmast eyru á hrútum,
svo ekki er auðvelt að vita, hver á þá, séu þeir óbrennimerktir.
Rétt er að nota lambhrúta handa nokkrum ám, 10—20,
lambsveturinn. Þeir eru óskemmdir af því, og gott að fá árinu