Búfræðingurinn - 01.01.1948, Blaðsíða 110
108
B Ú F R /K Ð I N G U R 1 N N
grafið undir bæinn til að þurrka lóðina. Eldað var eingöngu á
hlóðum, og ekki voru önnur hitunartæki í bænum. Eldhús-
áhöld voru pottar af ýmsum stærðum, en brauð var bakað á
steinhellum. FJdsneyti var hrossatað, skán úr fjárhúsum, úr-
gangsviður af reka og mór.
Matarílát voru askar og leirskálar, en leirdiskar komu, þegar
nálgaðist aldamótin. Hornspæni og skeiðar notaði heimafólk,
en hnífapör og vandaður borðbúnaður var hafður fyrir gesti.
Fyrir 1880 var algengt að þvo þvotta úr keytu, en á Dyrliól-
um og víðar var á þessum tíma þvegið með aðkeyptri lýsissápu.
Fyrst var þvegið úr heitu vatni og síðan þvotturinn skolaður
í læknum.
Útihúsum var þannig háttað, að fjósið var skainmt vestan
og framan við bæinn, og voru í því 6 básar. Vandað haugstæði
var framan við fjósdyrnar og opin for, sem fjósþvagið rann í.
Flórinn var hellulagður, og kýrnar lágu á bássteinum. Strympu-
hlöður voru hringlaga, hlaðnar innan og grafnar 5—6 álnir
niður. Fjárhús voru úti í högum, nema lambhús, sem var í tún-
inu. Þetta voru mjög vandaðar byggingar á þess tíma mæli-
kvarða, hurðir á hjörum og kræktar, og rúður í gluggum.
Mataræði á þessum slóðum var yfirleitt þannig, að á sumr-
um var borðað þrímælt, kl. 6 á morgnana, eftir fótaferð, var
drukkið kafifi, en brauðlaust, kl. 10 var borðaður morgunmat-
ur, svo kölluð hvíta, skyr og grautar. Stundum var þá einnig
borðaður fiskur eða kjötmeti. Miðdagsmatur var borðaður
kl. 3, soðning eða kjötmatur og garðávöxur, kaffi eða rnjólk var
drukkið á eftir. Oftast var drukkið kvöldkaffi kl. 6 e. h. Þriðja
máltíðin var svo kl. 9—10 á kvöldin. Fólkið stóð við vinnu í
12—13 tíma, og lengur, ef nauðsynlegt var, t. d. yfir heyskapinn.
Á vetrum var borðað tvímælt, fyrri máltíðin var kl. 10—11
f. h., en sú síðari kl. 5—6 e. h.
Vetrarstörfum var þannig hagað, að karlar fóru fyrst í fjósið
og gáfu kúnum. Allt var látið í meisa og kúnurn gefið á bás-
inn. Aðrir karlmenn gáfu fénu. Konur önnuðust mjaltir. Eftir
gjöif var fénu vatnað, og fjármenn kornu venjulega heim urn
hádegi. Sums staðar var gefið tvisvar á dag. Ekki tíðkaðist að
standa yfir fé á beit.