Búfræðingurinn - 01.01.1951, Page 52

50
BÚFRÆÐINGURINN
leikar þess hafa ekki komið í Ijós sem skyldi. 2. íslenzka sauðféð hefur
reynzt þola illa skyldleikarækt. 3. Afurða- og ættarskýrslur hafa ekki
■verið haldnar um hvern einstakling, svo að úrvalið á undaneldisdýr-
unum hefur ekki getað byggzt á slíkum skýrslum. En á meðan sauð-
fjárrækt okkar er í aðalatriðum hagað á þennan hátt, er engin von til,
.að takist að mynda sérstakt né kynfast sauðfjárkyn.
VIII.
Um aldarskeið hafa sauðfjárbændur í sumum sveitum landsins
Teynt að mynda með sér félagsskap um sauðfjárræktina. Voru nokkur
slík fj árræktarfélög stofnuð á seinni helming 19. aldarinnar. Kynbóta-
starf þeirra hefur eðlilega farið í mola og út um þúfur að meira og
minna leyti, þar sem Iangflestir bændanna innan félaganna héldu ekki
afurða- og ættarskýrslur um hverja einstaka sauðkind, sem þeir voru
með í ræktuninni.
Á undanförnum áratug hafa enn á ný verið stofnuð milli 10—20
sauðfjárræktarfélög. Hvernig áframhald og úthald verður á kynbóta-
<og ræktunarstarfi þeirra, er enn óráðin gáta. En víst er, að starfsemi
sumra þeirra mun truflast verulega í bili vegna yfirstandandi niður-
•skurðar sauðfjár til útrýmingar karakúlpestanna.
I 53. árg. Búnaðarritsins 1939 eru birtar starfsreglur fyrir sauð-
fjáræktarfélög. Starfsreglur þessar eru samdar með hliðsjón af búfjár-
ræktarlögunum, en samkvæmt þeim lögum njóta sauðfjárræktarfélögin
styrks frá ríkinu.
Tilgangurinn með starfsemi sauðfjárræktarfélaganna er vitanlega sá
að reyna að kynbæta íslenzka sauðféð með félagssamtökum bænda um
það mál. Dr. Halldór Pálsson ráðunautur segir meðal annars í 53. árg.
Búnaðarritsins í sambandi við þessi félög: „Það er mjög erfitt eða
næstum ómögulegt fyrir tiltölulega fjárfáa einstaka bændur að koma
upp fjárkynjum, sem gætu rutt sér til rúms og gert mikið gagn, nema
þeir vinni að því marki nokkrir í félagi.“ Halldór ræðir einnig um
þá hættu á úrkynjun sauðfjárins, sem vofir yfir einstökum fjárræktar-
mönnum vegna skyldleikaræktar. Hann segir: „Til að fyrirbyggja þetta
og vinna víðtækara gagn með kynbótastarfseminni þarf að mynda
fjárræktarfélög, þar sem svo margir bændur bindast samtökum um að
koma upp góðu fjárkyni, að þeir geti selt hver öðrum kynbótafé af
sama stofni, en samt forðazt hina allra nánustu skyldleikarækt.“