Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1945, Page 87

DAVÍÐ STEFÁNSSON SKÁLD
65
Margir fleiri koma hér þó við sögu,
°g er fjölbreytnin í atburðalýsingum
að sama skapi. Fagurlega fléttar höf-
undur t. d. ástaraevintýri þeirra kon-
ungssonar og hinnar herteknu kon-
ungsdóttur, Lajlu, inn í meginefni
leiksins, og er hreinn og ljóðrænn
blær yfir þeirri lýsingu, sem stingur
þægilega í stúf við hina hörðu bar-
attu, sem annars svipmerkir löngum
þennan harmleik mannlífsins.
Mildur blær og ljóðrænn hvílir
einnig yfir 4. þætti leiksins, þegar
^arlam spámaður ávarpar fylgjendur
sína af fjallinu, með mikilli anda-
Sift, og mælir rneðal annars til þeirra
þessum vakningarorðum og eggjan-
ar:
fram að marki sínu undir merki and-
ans og með vopnum hans, og ganga
að lokum sigrandi af hólmi.
Harðstjórinn æðir gegn spámann-
inum og krossinum með reiddu
sverði, en eldingu lýstur niður í
sverðið; hinn harðúðgi konungur
fellur dauður til jarðar við krossinn.
Vopn guðanna hafa sigur unnið, spá-
mannleg orð friðarpostulans og mátt-
ur krossins hafa orðið harðstjórninni
og tákni hennar — sverðinu — yfir-
sterkari. Orð spámannsins. sem segja
má að séu kjarni kenningar leiksins,
hafa orðið að áhrínsorðum:
I sannleikanum býr sigrandi guðamátt-
ur,
í sverði furstans deyjandi aldarháttur.
^Wagar, bræður, synir þrælkaðra þjóða.
^ér þekkjum líf og kvalir hins vegamóða,
en stríðið er hafið, styrkur vor endur-
borinn.
^ver stöðvar fljótið í leysingum á vorin?
°g hver sá bakka þess blásna og gróður-
snauða?
; bygðinni þrá menn líf en ekki dauða.
fbygðjnnj hlusta börnin á elfaniðinn.
Barátta vor mun skapa og tryggja frið-
inn. —
°r trú er smáð, en fram skal hún frelsið
knýja,
ns íagnandi hjörtu lífið endurnýja.
sannleikanum býr sigrandi guðamátt-
í . ur-
sverði furstans deyjandi aldarháttur.
^el má það vera rétt athugað, að
jóðskáldið hafi orðið leikskáldinu
ýfirsterkara í þessum þætti, en ó-
neitanlega er hann bæði fagur og
ngðnæmur, hin skáldlega andagift
beillandi og vekjandi.
un og hótanir, sækja
, —elsis og friðar og
yigjendur þeirrar stefnu ótrauðir
^rátt fyrir kúg
boðendur lvðfrf
Hér er því auðsjáanlega um leikrit
að ræða, sem flytur sígildan boðskap,
þó að hann tali sérstaklega til vor
nútímamanna, og margt er einnig vel
um sjónleik þennan frá dramatisku
sjónarmiði. Hann er þrunginn mikl-
um þrótti og tilfinningahita, og
mælska höfundar og skáldlegt hugar-
flug njóta sín víða ágætlega. Tækni
skáldsins er einnig mikil, samtölin
lifandi, og glitrar þar ósjaldan á
hreinustu perlur djúpstæðra sann-
inda og skáldlegrar fegurðar. Með
þessu leikriti sínu hefir höfundurinn
því lagt merkilegan skerf til íslenskra
nútíðarbókmenta, þó að það jafnist
eigi á við Gullna hliðið að frumleik,
né sé eins heilsteypt listaverk.
III.
Hinum fjölmörgu aðdáendum
Davíðs Stefánssonar, sem tamast
hafði verið að hugsa um hann sem hið
andríka og hrífandi ljóðskáld, þó að
hann væri þá er hér var komið sögu