Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1945, Side 123

ÞINGTÍÐINDI
101
r~_er Þoldu pústra, smán og spottið eitt.
btessum þá, er þessu marki náðu
er þetta mál til sigurs gátu leitt.”
0IT1 11161111 °S konur af íslenskum
°fni og hluthafar í íslenskum menn-
gararfi tókum vér heilum huga undir
ekk^ í^kkaróð, minnug þess, að það er
le 1 lítils V1rði, að eiga sér að ætternis-
gum og menningarlegum bakhjarli
!ka sögulega arfleifð, vilji menn leggja
^ á sig að tileinka sér hana að ein-
eríu leyti, skilja hana og meta.
0 111 nar fjölmörgu hlýju hátíðar kveðjur
S.eillaóskir, sem ríkisstjórn íslands og
n kárust frá útlöndum í tilefni af lýð-
vig lssf°fnuninni, vitmuðu einnig um
vo a*lían og varanlegan skerf ættþjóðar
sér ar 111 heimsmenningarinnar, og þá
la ' lagl a sviði lýðræðislegs þjóðskipu-
ðceS ' 11611111 bókmentanna. Ágætt
^rnh'^eSS 6r kveðía sn 111 Islendin'ga,
4 lnn kunni norski fræðimaður, próf-
þes Winsnef
sa leið;
es, sendi þeim, og hófst á
fr^kk Ur hÍnn mentaðl heimur stendur í
Við isIensku Þjóðina, sendir
komi, . akkir 17. júní, er Islendingar
“p . r°ð alfrjálsra þjóða.
félag'rn Þúsund árum var stofnað þjóð-
þess ]ýS Islandi, sem ól í sér frjóanga
hið sv n is’ sem harðstjórn Þjóðverja,
kýskai°neÍnCÍa ^ermanáka eða norræna
sitijj leggur 1 daS fram allan mátt
andlee neSS að eý®a- -á íslandi þróaðist
iegar l menning, orðlist og bókmenta-
steegar avenlur svo frjóvgandi og sér-
einstjg’-va. lslensk menning fékk alveg
a.ð hun Serkenni, með svo skapandi afli,
lnSU. arð °metanleg evrópiskri menn-
‘‘Fram
'r 1 baku nðrUm Stan(la norrænar Þjóð-
^rðmen arSkUld við Islendinga, og
úfti. j ntremur öðrum frændþjóðun-
SV° mikl1 116111 Sefið norsku þjóðinni
naUrnast ^ andlega neeringu, að við
S6ln sjá]fgfiUm hngsað okkur Norðmenn
ahrifa. aS æða Wóð án hinna íslensku
Ser> er h ndrfas Munch hafði rétt fyrir
er náleeff n ' kvœði til íslands, sem nú
0 ára, talar um “lífsafl fyrir
komandi daga”, sem varðveitt var á
íslandi.”
Drengilega mælist hinum niorska
fræðimanni í garð íslensku þjóðarinnar.
Og það eru eigi aðeins frændur vorir
Norðmenn, sem hafa sótt andlega nær-
ingu i nægtabrunn íslenskra sögu- og
menningarerfða. íslendingar sjálfir hafa
þangað sótt á liðnum öldum “lífsafl fyr-
ir komandi daga”, og enn er þar að
finna andlegan vængjaþrótt og eggjan
til dáða.
Sýningin úr frelsis- og menningar-
baráttu íslendinga, sem haldin var í
sambandi við lýðveldishátíðina, og efnt
var til beinlínis með því markmiði að
draga athygli þjóðarinnar sjálfrar að
sögu hennar og arfleifð, náði einnig
ágætlega þeim lofsverða tilgangi sinum.
Enginn, sem hafði augun sæmilega
opin, gat gengið svo um sýningarher-
bergin, að hann sæi eigi í skýrara ljósi
heldur en áður, hversu óvenjulega
merkilegur og einstæður um margt far-
inn ferill hinnar islensku þjóðar er i raun
og veru, og hversu menningar og fram-
sóknarviðleitni hennar, löngum við hin
kröppustu kjör, er aðdáunarvert fyrir-
brigði í menningarsögu heimsins og
börnum Islands hvarvetna stöðug lög-
eggjan til frjósamra fremdarverka.
Ekki var það heldur nein tilviljun eða
út í hött, að þeir ágætu og fróðu menn,
sem undirbúið höfðu þessa sögulegu
sýningu, höfðu valið henni heitið: frelsi
og menning. Því, eins og þeir lögðu
réttilega áherslu á í formálsorðunum að
sýningarskránni og eg hefi annarsstað-
ar vikið að, þá er saga Islands talandi
tákn þess, að blóm menningarinnar vex
aldrei nema úr jarðvegi frelsisins. Skin
og skuggar skiftast á í sögu hinnar ís-
lensku þjóðar, fjölskrúðugt menningar-
og athafnalíf eða fábreyttara, eftir því
hversu mikils frelsis hún naut á hverj-
um tíma. Sama máli gegnir vitanlega
um aðrar þjóðir heims; frelsið er fjöregg
menningarinnar.
Segja má því með sanni, að lýðveldis-
hátíðin hafi eigi aðeins dregið athygli
umheimsins að merkilegri sögu og
menningu hinnar islensku þjóðar, heldur