Unga Ísland - 01.06.1948, Page 47

45
hafði aldrei verið gerð slík leifturárás sem á íslenzku björk-
ina.
Island var á yztu takmörkum þeirra landa, sem víking-
ar sóttu heim og byggðu. Það var í senn styrkur og hætta
fyrir þá, sem tóku sér bólfestu í landinu. Styrkur vegna
þess, að illt var að herja á landið — hætta, sem birtist í
fari þjóðarinnar sjálfrar.
Samgöngur voru erfiðar, sökum mikilla vegalengda, og
því erfitt að draga björg í bú. Var því lagzt á gæði landsins
af ofmikilli áfergju og rányrkja hafin. Um nokkurt skeið
mátti slíku fram fara, en um síðir hlaut það að hefna sín.
Skefjalaus barátta um völd og gæði landsins blindaði um
stundarsakir augu manna á þessum vágesti — rányrkjunni.
En högum þjóðarinnar var á þessu tímabili þannig hátt-
að, að ei gafst tími til viðnáms. Valdabaráttan fór vaxandi
°g færðist í æ geigvænlegri form. Landið, þar sem óbornar
kynslóðir áttu að lifa og heyja sína lífsbaráttu, hvarf í
skugga valdabaráttunnar. — Þessi rányrkja bitnaði harðast
a skógunum. Þeir voru mun snarari þáttur af lífi íslenzku
þjóðarinnar á þessum tímum en menn gera sér nú í hugar-
lund. Til þeirra var margt sótt, er hið daglega líf heimtaði.
Og þess finnast dæmi, að höfðingjar Sturlungaaldarinnar
sóttust mjög eftir þeim goðorðum, er voru auðug af skógum.
Löngu seinna varð mönnum ljós skaðsemi og áhrif rán-
yrkjunnar. En um seinan. Þjóðin hafði misst sjálfstæði sitt,
kin sérstæða og stórmerka menning í bókmenntum og lög-
gjöf gleymd og grafin. Landið svipur hjá sjón og heillum
horfið.
Og nú vom enn minni líkur til viðnáms. í stað innlendrar
baráttu þurfti þjóðin að heyja baráttu við erlent vald, sem
hvorki skildi né vildi skilja menningu og þarfir þjóðarinnar.
Vald, sem hélt landið eyðisker, lítt byggilegt mannlegum
verum.